تبخال چیست؟ تبخال یک عفونت شایع است که توسط ویروس هرپس سیمپلکس «herpes simplex» یا هرپس ویروس ایجاد میشود. این ویروس می‌تواند باعث ایجاد تبخال در قسمت‌های خاصی از بدن شود. برخی از افراد ممکن است در طول شیوع بیماری دچار زخم شوند؛ اما بعضی دیگر احتمالا هیچ علامتی نداشته باشند. اگر شما هم به ویروس تبخال مبتلا هستید، این مقاله از صندلی برای شماست؛ چراکه در ادامه به‌صورت دقیق و عملی این عارضه بررسی شده است؛ پس تا آخر همراه ما باشید.
تبخال چیست؟
ویروس هرپس سیمپلکس که با نام HSV هم شناخته میشود، یک عفونت ویروسی است که باعث تبخال میشود. این عفونت در طول عمر همراه فرد است و باعث ایجاد زخم‌ها و تاول‌های دردناک یا خارش‌دار میشود. تاول‌ها در دوره‌های مختلف به وجود می‌آیند و از بین می‌روند. این تاول‌ها بیشتر در ناحیه تناسلی یا دهان و لب‌ها ظاهر می‌شوند؛ اما می‌توانند روی دست‌ها یا انگشتان و سایر قسمت‌های بدن هم ظاهر شوند. هرپس ویروس مشکلات شدیدی ایجاد نمی‌کند؛ اما در نوزادان و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، می‌تواند خطرناک باشد.
انواع تبخال
دو نوع هرپس ویروس شامل نوع ۱ و نوع ۲ وجود دارد. هرپس سیمپلکس ۱ (HSV-۱) که به‌عنوان تبخال دهانی شناخته میشود بر دهان یا صورت تاثیر می‌گذارد و باعث ایجاد این عفونت میشود. نوع ۱ یک عارضه از طریق تماس با بزاق (تف) پیشرفت پیدا می‌کند. هرپس سیمپلکس ۲ ((HSV-۲ که به‌عنوان تبخال تناسلی شناخته میشود، یک عفونت مقاربتی (STI) است. این تب خال شامل زخم‌هایی است که روی یا اطراف اندام تناسلی، مقعد، باسن و قسمت داخلی ران ظاهر میشود. زخم‌ها می‌توانند در داخل واژن ایجاد شوند.
پس به‌طور خلاصه HSV-۱ از طریق تماس با ویروس در بزاق یا پوست پخش میشود و معمولا دهان و صورت را تحت تاثیر قرار می‌دهد. HSV-۲ از طریق تماس جنسی گسترش می‌یابد و معمولا اندام تناسلی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. هر یک از انواع HSV می‌تواند در هر ناحیه‌ای از پوست که در تماس با ویروس باشد، ظاهر شود.
گاهی اوقات عفونت تبخال می‌تواند سایر قسمت‌های بدن مانند چشم‌ها یا سایر قسمت‌های پوست را تحت تاثیر قرار دهد. هرپس سیمپلکس در سراسر جهان شیوع دارد. حدود ۲ نفر از هر ۳ نفر در سراسر جهان تا سن ۵۰ سالگی به تبخال نوع ۱ مبتلا می‌شوند. حدود ۱۵درصد از افراد ۱۵ تا ۴۹ سال به تب خال نوع ۲ مبتلا خواهد شد.
علت ایجاد تبخال چیست؟
هرپس ویروس یک ویروس مسری است که می‌تواند از طریق تماس مستقیم با زخم‌ها منتقل شود. علت ایجاد این ویروس باتوجه‌به نوع آن می‌تواند با هم متفاوت باشد. در ادامه به صورت دقیق به این موضوع پرداخته شده است.
تب خال HSV-۱
شما می‌توانید HSV-۱ یا تبخال دهانی را از طریق تماس مستقیم با زخم، بزاق یا سایر ترشحات بدن در طول یک دوره انتقال دهید. اگر عفونت را بردارید، شخصی می‌تواند از طریق تماس مستقیم با محل عفونت آلوده شود. نمونه‌هایی از تماس مستقیم می‌تواند شامل بوسیدن، رابطه جنسی دهانی یا سایر تماس‌های پوستی باشد. به عبارت دیگر، اگر زخم همسرتان را لمس کنید و کمی بعد صورت یا اندام تناسلی خود را دست بزنید، ممکن است به ویروس مبتلا شوید. بسیاری از کودکان پس از بوسیدن یا لمس صورت توسط بزرگسال مبتلا به تبخال به ویروس مبتلا می‌شوند.
از نظر تئوری، ویروس می‌تواند از طریق بالم لب مشترک، تیغ، یا ظروف نوشیدنی و غذاخوری منتقل شود؛ اما این بسیار نادر است. تحقیق‌های قدیمی‌تر نشان می‌دهد که ویروس تنها برای چند ساعت تا چند روز می‌تواند در خارج از بدن زندگی کند. اگر فردی که تبخال دارد و از یک لیوان بنوشد. سپس آن را به شما بدهد و دهان خود را در همان محل روی لیوان قرار دهید، به طور بالقوه ممکن است به عارضه مبتلا شوید. اما احتمال وقوع آن نسبتا کم است. بیشتر اوقات، ویروس از طریق تماس با زخم‌ها یا محل عفونت در طی انتشار ویروس منتقل میشود.
تب خال HSV-۲
شخص می‌تواند HSV-۲ یا تبخال تناسلی را از طریق تماس مستقیم با زخم تبخال، بزاق یا سایر ترشحات بدن در طول یک دوره انتقال دهد. همچنین نوع ۲ این مشکل می‌تواند در طی انتشار ویروس منتقل شود. تماس مستقیم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- بوسیدن
- رابطه جنسی دهانی
- به اشتراک گذاشتن وسایل جنسی در طول یک رابطه جنسی
- رابطه جنسی
- سایر تماس‌های پوست به پوست در محل عفونت
اگرچه بسیاری از مردم HSV-۱ را به عنوان تبخال دهانی و HSV-۲ را به عنوان تبخال تناسلی می‌دانند؛ اما هر دو نوع ویروس می‌توانند باعث بروز دوره‌های دهانی یا تناسلی شوند.
علائم اولیه بروز تبخال کدام است؟
در پاسخ به این سوال که علائم تبخال چیست؟ باید بگوییم که بسیاری از افراد مبتلا به عفونت هرگز علائم را تجربه نمی‌کنند. علائم و شدت آن به نوع عفونتی که تجربه می‌کنید، بستگی دارد. در واقع علائم عفونت اولیه با عفونت عودکننده متفاوت است. علائم اولیه تبخال از چند روز تا چند هفته پس از قرار گرفتن در معرض ویروس ظاهر میشود. دوره‌های اولیه اغلب شامل علائمی شبیه آنفولانزا هستند، نظیر:
- تب
- تورم غدد لنفاوی
- بدن درد و درد، از جمله سردرد
- خستگی یا خستگی غیرعادی
- کمبود اشتها
- درد در محل عفونت
شخص مبتلا احتمالا قبل از ظاهر شدن تاول‌های کوچک و دردناک، متوجه گزگز، سوزش یا خارش در محل عفونت شود. همچنین ممکن است یک تاول یا یک گروه کوچک از تاول وجود داشته باشد. این تاول‌ها در نهایت قبل از شروع به بهبود می‌ترکند و پوسته‌پوسته می‌شوند. تاول‌هایی که در طول عفونت اولیه ایجاد می‌شوند، ممکن است ۶ هفته طول بکشد تا به‌طور کامل بهبود یابد. البته این تاول‌ها تا زمانی که به طور کامل بهبود پیدا نکنند، می‌توانند ویروس را منتقل کنند. زخم‌ها اغلب خارش دارند و زخم‌های تناسلی ممکن است باعث درد در هنگام ادرار شوند.
آیا میتوان از بروز تبخال پیشگیری کرد؟
روش‌های پیشگیری از تبخال با توجه به نوع آن متفاوت است. شما می‌توانید با اجتناب از تماس فیزیکی با فردی که مشکل دارد، خطر ابتلا به تبخال دهانی را کاهش دهید. افرادی که به تبخال دهانی مبتلا هستند، حتی زمانی که عفونت وجود ندارد، می‌توانند آن را انتقال دهند؛ اما احتمال آن کمتر است. از انجام کارهای زیر با کسی که تب خال دهانی دارد، خودداری کنید:
- بوس‌کردن
- رابطه جنسی دهانی
- ظروف مشترک، فنجان یا سایر محصولات مراقبت شخصی
- دست زدن به پوست نزدیک دهانشان
اگر از نظر جنسی فعال هستید، می‌توانید کارهای زیر را برای محافظت از خود و دیگران در برابر ویروس تبخال و سایر بیماری‌های مقاربتی انجام دهید:
- برای بررسی عفونت‌های مقاربتی آزمایش‌های ضروری را انجام دهید و در صورت تجویز درمان آن‌ها را مصرف کنید
- اگر تبخال تناسلی دارید به شریک جنسی خودتان گوشزد کنید تا آزمایش‌های ضروری را انجام دهد
- استفاده از کاندوم در زمان مقاربت ضروری است
اگر شریک جنسی شما تبخال تناسلی دارد، اقدامات زیر می‌تواند خطر ابتلا به ویروس را کاهش دهد:
- هنگامی که شریک زندگی شما علائم فعال دارد، رابطه جنسی نداشته باشید. چراکه احتمال دارد کاندوم تمام زخم را پوشش ندهد؛ بنابراین ممکن است همچنان به ویروس مبتلا شوید
- مطمئن شوید که همسرتان داروهای ضد ویروسی را طبق دستور مصرف می‌کند
روش های درمان تبخال
در پاسخ به این سوال که روش درمان تبخال چیست؟ باید بگوییم که متاسفانه متخصصان هنوز راهی برای درمان این مشکل پیدا نکرده‌اند. اما درمان‌های مختلف می‌تواند به تسکین علائم کمک کند. درمان این مشکل به دو نوع دارویی و خانگی تقسیم میشود که در ادامه به بررسی هر دو مورد پرداخته شده است.
درمان دارویی
معمولا تاول‌ها خود‌به‌خود و بدون درمان دارویی بهبود می‌یابند. اما اگر ابتلای شدید یا مداوم را تجربه کنید، پزشک می‌تواند داروهای ضد ویروسی تجویز کند. داروهای ضد ویروسی می‌توانند به کاهش تعداد دروره‌هایی که تجربه می‌کنید، کمک کنند و شدت علائم را کاهش دهند. همچنین این داروها می‌توانند به کاهش خطر انتقال ویروس در طول دوره یا برطرف‌شدن آن در زمانی که علائمی ندارید، کمک کنند. این داروها بیشتر به شکل قرص و کرم وجود دارند. پزشک شما ممکن است تزریق دارو را برای درمان علائم شدید توصیه کند.
درمان خانگی و سنتی
بسیاری از درمان‌های خانگی می‌توانند به کاهش درد و ناراحتی مرتبط با تاول‌های تبخال کمک کنند. برای تسکین درد سعی کنید از روش‌های زیر برای بهبود زخم استفاده کنید:
- یک کمپرس گرم یا سرد
- خمیر جوش‌شیرین یا نشاسته ذرت و آب
- مخلوطی از سیر له‌شده و روغن زیتون
- آلوئه‌ورا
- روغن درخت چای، اکالیپتوس یا نعناع
برخی تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف روزانه مکمل لیزین می‌تواند به پیشگیری از بروز تبخال کمک کند. تخمین دوز مناسب برای این مکمل متفاوت است؛ اما به نظر می‌رسد مصرف روزانه بین ۱ تا ۳ گرم لیزین برای مدیریت علائم و کاهش دوره‌های مکرر مفید است.
چه زمانی برای تبخال به پزشک مراجعه کنیم؟
همان‌طور که توضیح دادیم، تبخال در بیشتر موارد مشکلی ایجاد نمی‌کند و بعد از گذشت چند روز از بین می‌روند. اما در مواردی نظیر تبخال شدید یا دردناک، تبخال همراه با علائمی مانند تب، سردرد، گلودرد، تب خال در اطراف چشم یا بینی و طولانی‌شدن عارضه به مدت دو هفته باید به پزشک مراجعه کنید.
جمع‌بندی
در این مقاله توضیح دادیم که تبخال چیست؟ گفتیم که یک نوع عفونت متداول است که توسط هرپس ویروس ایجاد میشود. تبخال به دو نوع ۱ و ۲ تقسیم میشود نوع ۱ آن روی دهان و صورت تاثیر می‌گذارد و آن را با نوع دهانی می‌شناسند؛ اما نوع دوم بر ناحیه تناسلی تاثیر دارد که به تبخال تناسلی معروف است. هنگامی که فردی به این مشکل مبتلا میشود، یک بیماری مادام‌العمر است. معمولا علائم این مشکل شامل زخم‌هایی است که تا ۱۰ روز طول می‌کشد. برخی افراد هیچ علائمی از تبخال را تجربه نمی‌کنند. برخی دیگر برای کاهش شیوع، درمان ضد ویروسی را انتخاب می‌کنند. شما چه روشی را برای بهبود این بیماری یا پشگیری از ابتلا به آن را پیشنهاد می‌کنید؟
