پودر کلاژن یک مکمل خوراکی برای تحریک کلاژن‌سازی پوست است. کلاژن به‌عنوان یک مکمل خوراکی به‌صورت قرص، کپسلو یا پودر است و از آن علاوه بر سلامت کلی بدن، برای جوانسازی پوست، چاقی صورت و در مجموع افزایش حالت کشسانی پوست که تاثیر زیادی بر ظاهر پوست دارد استفاده می‌شود. در این مقاله از سایت صندلی ما به شما می‌گوییم که اصلا کلاژن چیست، پودر کلاژن به‌صورت دقیق چیست و چه کاربردهایی دارد، فواید و عوارض پودر کلاژن چیست و بهترین زمان و مقدار مصرف پودر کلاژن را هم به شما می‌گوییم. همچنین توضیح می‌دهیم که پودر کلاژن بهتر است یا قرص کلاژن.
پروتئین کلاژن چیست؟
در سال‌های اخیر افراد زیادی به استفاده از مکمل‌های کلاژن علاقمند شده‌اند و روزانه یا مکمل کلاژن را به‌صورت قرص و کپسول مصرف می‌کنند یا پودر کلاژن را به قهوه، چای یا اسموتی صبحگاهی خود اضافه می‌کنند.
اگرچه استفاده از مکمل‌های کلاژن و سایر محصولات کلاژن در حال افزایش است، اما اکثر مردم نمی‌دانند کلاژن در واقع چیست یا در بدن چه می‌کند و آیا اصلا مصرف مکمل‌های کلاژن ارزشش را دارد یا خیر.
«کلاژن» فراوان‌ترین پروتئین در بدن شماست. درواقع حدود 30 درصد از کل پروتئین بدن شما را کلاژن تشکیل می‌دهد. کلاژن بلوک اصلی ساختمان پوست، ماهیچه‌ها، استخوان ها، تاندون‌ها و رباط‌ها و سایر بافت‌های همبند بدن شما است. همچنین کلاژن در اندام‌ها، رگ‌های خونی و پوشش روده شما هم یافت می‌شود. مسئله اینجاست که کلاژن به طور طبیعی در بدن ما یافت می‌شود و به طیف وسیعی از عملکردها مانند ترمیم پوست، تقویت استخوان‌ها، افزایش توده عضلانی و تسکین درد مفاصل کمک می‌کند. بدن ما به طور طبیعی از پروتئین‌ها و مواد مغذی موجود در غذایی که می‌خوریم کلاژن تولید می‌کند.
پروتئین‌ها از اسیدهای آمینه ساخته می‌شوند. اسیدهای آمینه اصلی سازنده «کلاژن پرولین»، «گلیسین» و «هیدروکسی پرولین» هستند. این اسیدهای آمینه با هم یک گروه می‌شوند تا فیبرهای پروتئینی را در یک ساختار مارپیچ سه‌گانه تشکیل دهند. بدن شما همچنین برای ساختن مارپیچ سه‌گانه به مقدار مناسب ویتامین ث، روی، مس و منگنز نیاز دارد.
اما با افزایش سن چه اتفاقی برای کلاژن می‌افتد؟ بدن شما با افزایش سن کلاژن کمتری تولید می‌کند و کلاژن موجود در بدن با سرعت بیشتری تجزیه می‌شود. کلاژنی هم که در سنین بالا ساخته می‌شود نسبت به دوران جوانی از نظر کیفیت پایین‌تر است. در این میان زنان کاهش قابل توجهی در تولید کلاژن پس از یائسگی را تجربه می‌کنند و البته کاهش تولید کلاژن پس از 60 سالگی برای همه، چه زنان و چه مردان، طبیعی است.
این تغییرات، همراه با از دست دادن پروتئین ساختاری کلیدی دیگری به نام «الاستین»، منجر به علائم پیری مانند شُلی، افتادگی پوست و چین و چروک می‌شود. بد نیست بدانید 28 نوع شناخته شده کلاژن وجود دارد که «کلاژن نوع ۱» درواقع ۹۰ درصد از کلاژن بدن انسان را تشکیل می‌دهد.
مکمل و پودر کلاژن ساز چیست؟
حالا که متوجه شدیم پروتئین کلاژن چیست به این سوال پاسخ می‌دهیم که پودر کلاٰژن ساز چیست. کلاژن خوراکی به‌صورت پودر، کپسول و قرص در بازار موجود است. کلاژن چه به‌صورت پودر و چه به‌صورت قرص و کپسول به‌منظور کلاژن‌سازی و در واقع تحریک پوست به کلاژن‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد و علاوه بر این سبب محکم شدن استخوان‌ها و استحکام مفاصل شده و به همین دلیل به‌عنوان یک مکمل محبوب در میان ورزشکاران هم محبوب است.
به بیان دیگر پودر کلاژن نوعی مکمل برای کمک به افزایش سطح کلاژن در بدن است. پودر کلاژن، یک نسخه هیدرولیز شده کلاژن است که از بافت‌های حیوانی گرفته شده است. در واقع پودر کلاژن یک نسخه شکسته‌شده از کلاژن است که اعتقاد بر این است که جذب آن برای بدن آسان‌تر است. پودر کلاژن اغلب به‌عنوان پپتیدهای کلاژن یا هیدرولیز کلاژن تبلیغ می‌شود.
تحقیقات در مورد پودر کلاژن به عنوان یک مکمل غذایی معمولی نسبتاً جدید است، و نتایج اغلب این تحقیقات استفاده از کلاژن برای بهبود زخم و بیماری‌هایی که مفاصل را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند را تایید می‌کنند.
فواید و کاربردهای پودر کلاژن
برخی از خاصیت‌های پودر کلاژن برای سلامت بدن عبارتند از:
- پودرهای کلاژن حاوی اسیدهای آمینه هستند که برای عملکردهای روزمره بدن موردنیاز هستند.
- برخی شواهد علمی نشان می‌دهد که پودر کلاژن می‌تواند برای بهبود زخم، رشد موها و علائم بیماری آرتریت مفید باشد.
- شواهد نشان می‌دهد که مکمل‌های کلاژن خوراکی ممکن است علائم پیری پوست را کاهش دهد.
- مکمل‌های کلاژن از جمله پودر کلاژن و قرص و کپسول کلاژن ممکن است به درد مفاصل کمک کند.
- نتایج برخی از مطالعات نشان می‌دهد که کلاژن می‌تواند به جلوگیری از پوکی استخوان کمک کند.
- برخی شواهد نشان می‌دهد که پودر کلاژن ممکن است درد پاشنه آشیل را کاهش دهد.
- افزایش قدرت بدنی برای کسانی که به طور منظم و حرفه‌ای ورزش می‌کنند و ازمکمل کلاژن در رژیم غذایی روزانه خود استفاده می‌کنند.
- مکمل‌های کلاژن از جمله پودر کلاژن به عنوان یک سیگنال به بدن برای تولید کلاژن بیشتر عمل می‌کند و در نتیجه پیری پوست را به تعویق می‌اندازند.
عوارض پودر کلاژن چیست؟
در مورد مضرات پودر کلاژن باید بگوییم که تحقیقات در این زمینه محدود و حجم نمونه کوچک است. شواهد موجود از فواید پودر کلاژن هم معمولاً طبق گفته افرادی است که این پودر را مصرف کرده‌اند و مستقیماً منتسب به خود پودر کلاژن نیست.
- کلاژن یک پروتئین کامل نیست و نباید به جای منابع پروتئینی استاندارد و طبیعی موجود در مواد غذایی استفاده شود.
- بدن ما از آمینو‌اسیدها در جایی که نیاز دارد استفاده می‌کند، به این معنی که وقتی کلاژن تجزیه می‌شود، بدن لزوماً از آنها برای اهداف زیبایی پوست استفاده نمی‌کند.
- مکمل‌های کلاژن جایگزین توانایی طبیعی بدن برای ساخت کلاژن به تنهایی و از یک رژیم غذایی سالم نمی‌شوند.
- پودر کلاژن ممکن است حاوی فلزات سنگین و سمومی باشد که می‌تواند برای بدن مضر باشد.
- مشکلات احتمالی گوارشی و همچنین کاهش اشتها از دیگر عوارض پودر کلاژن است.
- کلاژن نمی‌تواند به شکل طبیعی توسط بدن جذب شود.
- مصرف پودر کلاژن ممکن است هنگام استفاده همراه با انتخاب‌های سبک زندگی سالم مفید باشد، اما نباید به‌عنوان جایگزینی برای پروتئین طبیعی استفاده شود. قبل از شروع هر گونه مکمل یا تغییر رژیم غذایی، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
انواع پودر کلاژن خوراکی
پنج نوع کلاژن وجود دارد و هر نوع از این پودرهای کلاژن به بافت‌های بدن کمک می‌کند شکل، کشسانی و استحکام خود را حفظ کنند. همچنین منابع و اشکال مختلفی از کلاژن وجود دارد، به عنوان مثال، پودرهای کلاژن می‌توانند از محصولات گاو، محصولات دریایی یا محصولات مرغ تهیه شوند.
هر نوع کلاژن فواید مختلفی برای بدن دارد، بنابراین مهم است که بررسی کنید پودر کلاژن از چه منبعی تهیه می‌شود. انواع پنج نوع کلاژن به شرح زیر است:
- کلاژن نوع ۱: این کلاژن رایج‌ترین نوع کلاژن است و 90 درصد از کلاژن بدن را تشکیل می‌دهد. کلاژن نوع یک در لایه درم پوست یافت می‌شود و مسئول ماهیت سخت و در‌عین‌حال انعطاف‌پذیر پوست ما است. این نوع پودر کلاژن در محصولات کلاژن گاو، دریایی و پوسته تخم مرغ وجود دارد.
- کلاژن نوع ۲: این نوع کلاژن نسبت به نوع ۱ فشرده‌تر است و به طور خاص ماده‌ای را تولید می‌کند که از پاسخ التهابی سالم در مفاصل حمایت می‌کند. کلاژن نوع دوم حاوی «کندرویتین» و «گلوکزامین» است که برای ترمیم غضروف پس از آسیب مفاصل کارساز است. کلاژن نوع ۲ در محصولات کلاژن دریایی و مرغ وجود دارد.
- کلاژن نوع ۳: این نوع کلاژن شانه به شانه با کلاژن نوع ۱ کار می‌کند و دومین نوع کلاژن رایج در بدن است. کلاژن نوع ۳ به حمایت از روده، ماهیچه‌ها، رگ‌های خونی و رحم در زنان کمک می‌کند. کلاژن نوع چهارم در محصولات کلاژن گاوی وجود دارد.
- کلاژن نوع ۴: این نوع پودر کلاژن به تشکیل غشای سلولی و بافت جفت کمک می‌کند که از رشد جنین پشتیبانی می‌کند. کلاژن نوع ۴ در غشای پوسته تخم مرغ وجود دارد.
- کلاژن نوع ۵: این نوع پودر کلاژن صرفاً مسئول تشکیل استخوان است و معمولاً در مفاصل یافت می‌شود.
چطور بهترین پودر کلاژن را انتخاب کنیم؟
حالا که انواع پودر کلاژن را بررسی کردیم در پاسخ به این سوال که بهترین پودر کلاژن چیست و پودر کلاژن خارجی بهتر است یا ایرانی، باید بگوییم که تنوع انواع و اشکال کلاژن باعث می‌شود که هنگام استفاده از پودر کلاژن، بررسی کنید که کلاژن آن از چه منبعی می‌آید و آیا آن نوع کلاژن به درد وضعیت سلامتی و نیازهای بدن شما می‌خورد یا نه. قبل از اینکه استفاده از پودر کلاژن را به عنوان بخشی از برنامه تغذیه خود انتخاب کنید، با پزشک خود صحبت کنید تا مطمئن شوید که هر‌گونه بیماری زمینه‌ای، آلرژی غذایی، تداخل دارویی یا اثرات سلامتی منجر به وضعیت پزشکی جدی‌تر نمی‌شود. هنگامی که با پزشک خود صحبت کردید و تشخیص دادید که آیا پودر کلاژن برای شما مناسب است یا خیر، باز هم تحقیقات بیشتری را انجام دهید.
همه پودرهای کلاژن یکسان عمل نمی‌کنند. اطمینان حاصل کنید که نتایجی که می‌خواهید، با کاربردهای پودر کلاژن مورد‌نظر شما مطابقت داشته باشد. سعی کنید از پودر کلاژن هیدرولیز شده از منابع طبیعی استفاده کنید، چون این نسخه شکسته شده کلاژن به احتمال زیاد توسط بدن جذب می‌شود. برای کمتر کردن عوارض سموم مضر، منابع حیوانی ارگانیک و بدون آنتی‌بیوتیک را انتخاب کنید. همچنین، بهترین پودر کلاژن خارجی یا ایرانی را چه برای چاقی صورت و چه برای جوانسازی پوست یا سایر اهداف سلامتی انتخاب می‌کنید حتماً محصولی را از شرکت و فروشنده‌ای خریداری کنید که به آن اعتماد دارید.
بهترین زمان مصرف پودر کلاژن
پودر کلاژن را در چه ساعتی از روز مصرف کنیم؟ برخی متخصصان مصرف پودر کلاژن با معده خالی برای جذب بهتر را توصیه می‌کنند و برخی دیگر هم معتقدند خوردن مکمل پودر کلاژن همراه با غذا جذب آن را افزایش می‌دهد. از سوی دیگر خوردن کلاژن با معده خالی ممکن است باعث مشکلات گوارشی و معده درد در برخی افراد شود.
بهترین زمان مصرف پودر کلاژن بستگی به ترجیحات و نیاز بدنی شما دارد. برخی افراد بر این باورند که بهتر است پودر کلاژن را صبح‌ها مصرف کنند که با انرژی مضاعف کل روز را سپری کنند. برخی افراد، به خصوص ورزشکاران هم ترجیح می‌دهند قبل از شروع تمرینات ورزشی کلاژن مصرف کنند تا علاوه بر کسب انرژی، ریکاوری عضلات و تضمین سلامت مفاصل را هم داشته باشد.
برخی افراد تمایل دارند پودر کلاژن را در میان‌وعده خود میل کنند و آن را با یک نوشیدنی مثل اسموتی، شیر یا ماست ترکیب و میل کنند. برخی هم ترجیح می‌دهند پودر کلاژن را شب‌ها میل کنند. مصرف پودر کلاٰژن قبل از خواب به بدن شما این فرصت را می‌دهد تا مواد مغذی را در هنگام خواب جذب کند و به ترمیم سلولی و ارتقای سلامت پوست، مو و ناخن کمک کند.
بهترین میزان مصرف پودر کلاژن چقدر است؟
بهترین مقدار مصرف پودر کلاژن به نیاز بدنی شما بستگی دارد. برای بهره‌مند شدن از مزایای کلاژن، مصرف 2.5 تا 10 گرم در روز کافی است. اما برخی پزشکان این مقدار را تا 30 گرم در روز هم مجاز می‌دانند. به‌هر‌حال برای بهترین میزان مصرف پودر کلاژن و تعیین دوز آن حتما با پزشک خود مشورت کنید.
سوالات متداول
پودر کلاژن برای چاقی صورت مفید است؟
اگر چه برخی بر این باورند که مصرف پودر کلاژن برای چاق شدن صورت مفید است اما باید بگوییم که پودر کلاژن هیچ تاثیری روی چاقی صورت و بدن ندارد. اما پودر کلاژن از افتادگی پوست جلوگیری می‌کند، چین و چروک پوست را کاهش داده و شل شدن و افتادگی پوست را هم به تعویق می‌اندازد.
قیمت پودر کلاژن چقدر است؟
قیمت پودر کلاژن مثل سایر انواع مکمل‌ها چون تحت پوشش بیمه‌های درمانی نیست قیمت مصوبی ندارد. قیمت پودر کلاژن با توجه به عواملی مثل خارجی یا ایرانی بودن آن، نوع برند و تعداد، وزن و … متفاوت است.
قرص کلاژن بهتر است یا پودر کلاژن؟
فواید پودر کلاژن با قرص کلاژن تفاوتی ندارد. هدف از مصرف مکمل کلاژن چه به‌صورت قرص، چه کپسول و چه پودر کلاژن افزایش سطح این پروتئین در بدن است. اینکه قرص کلاژن بهتر است یا پودر کلاژن به سلیقه و ترجیحات شخصی شما، مثل قیمتی که می‌خواهید پرداخت کنید (معمولا قیمت پودر کلاژن از قرص کلاژن بیشتر است)، مشکلات گوارشی و مواردی از این دست بستگی دارد.
بهترین برند و مارک پودر کلاژن کدام است؟
اینکه بهترین برند پودر کلاژن کدام است به مواردی مثل میزان کلاژن و سایر ترکیبات موجود در هر مکمل، برچسب اصالت کالا و البته میزان سازگاری آن با شرایط بدنی شما بستگی دارد. بهترین پودر کلاژن‌ساز ایرانی و خارجی نباید برای شما مشکلات گوارشی ایجاد کند، بوی پودر کلاژن شما را اذیت نکند (مثلا برخی از انواع پودر کلاژن بوی ماهی می‌دهند و این برای برخی افراد آزاردهنده است)، از نظر اقتصادی برای شما مقرون به صرفه باشد و به مواد به کار رفته در ساخت آن واکنش آلرژیک و حساسیت نداشته باشید.
سخن پایانی
کلاژن فراوان‌ترین پروتئین موجود در بدن است. برخی از فواید کلاژن برای سلامت بدن عبارتند از: کمک به گوارش غذا از طریق ترمیم پوشش مخاطی دستگاه گوارش، سلامت پوست، جوانسازی و بازسازی سلول‌های آن، کمک به کاهش وزن، بهبود سلامت استخوان‌ها و مفاصل، سلامت مو و ناخن، کمک به سلامت کبد و تقویت متابولیسم بدن و چربی‌سوزی بیشتر.
