تعریق بدن، یکی از راه‌های طبیعی است که بدن شما با کمک آن، دمای خود را پایین می‌آورد و شما پس از آن خنک می‌شوید. رد واقع زمانی که دمای بدن ما افزایش پیدا می‌کند یا در یک محیط با حرارت بالا قرار می‌گیریم، بدن بهصورت ناخودآگاه و طبیعی عرق می‌کند. علاوه بر این، بدن شما با عرق کردن از شر برخی سموم داخلی خلاص می‌شود؛ با این حال، این فرایند، اگر بیش از اندازه باشد، حس ناخوشایندی به شما خواهد داد.
هیچ‌کسی علاقه ندارد که دائماً و درهمه حال، خیس عرق باشد! اگر شما هم از آن دسته افرادی هستید که دچار تعریق بدن بهصورت شدید هستید؛ این مقاله می‌تواند تاحد زیادی به شما کمک کند. در این مقاله، علاوه بر بررسی علت عرق کردن زیاد بدن، به معرفی روش‌های درمانی نیز خواهیم پرداخت.
دلایل تعریق شدید بدن
بیایید به این سؤال بپردازیم که بعضی از ما، چرا زیاد عرق می کنیم؟ این کاملاً طبیعی است که نوجوانان، بیشتر از دوران جوانی، عرق می‌کنند؛ زیرا غدد یک نوجوان، همراه با سایر نقاط بدن او، در حال رشد هستند؛ همچنین، دوران یائسگی نیز اغلب باعث تعریق زیاد بدن در زنان می‌شود؛ اما دلیل تعریق بدن در سایر افراد چیست؟
برخی از افراد، شرایطی دارند که باعث می‌شود بیش از حد، عرق کنند. ممکن است حتی زمانی که هوا گرم نیست و ورزش نمی‌کنند هم، خیس عرق شوند. این افراد معمولاً یک حوله دارند که رطوبت بدن خود را پاک کنند. خوب است بدانید که در بیشتر موارد، هیچ دلیل شناخته‌شده‌ای برای تعریق شدید بدن وجود ندارد.
البته مشکلات زیادی همچون دیابت، تب و عفونت، نارسایی قلبی، مشکلات هورمونی، اضطراب و پرکاری تیروئید، اختلالات خواب و غیره می‌تواند تعریق شما را زیاد کند؛ همچنین مصرف برخی داروها ممکن است عوارضی مثل عرق کردن زیاد به همراه داشته باشد.
علائم عرق کردن زیاد بدن
شاید از خود بپرسید، از کجا بفهمیم که به تعریق زیاد دچار هستیم یا نه. چندین نشانه وجود دارد که نشان می‌دهد ممکن است تعریق بیش از حد یا اصطلاحاً هایپرهیدروزیس (HyperHidrosis) داشته باشید. از جمله علائم تعریق بدن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تعریق قابل مشاهده: در این حالت، لباس شما کاملاً خیس می‌شود یا چکه می‌کند. معمولاً با مشکلاتی مثل خیس شدن کف دست و عدم توانایی در درست گرفتن خودکار، چرخاندن دستگیره در یا حتی استفاده از موس و صفحه کلید قابل مشاهده است.
- عفونت‌های مکرر: یکی از نشانه‌های تعریق زیاد، عفونت‌های مکرر پوستی در جایی از بدن است که زیاد عرق می‌کند.
- بوی ناخوشایند از بدن: بوی نامطبوع بدن یا زیر بغل، یکی از نشانه‌های رایج تعریق زیاد است.
- لکه‌های روشن روی لباس: عرق شما می‌تواند رنگ برخی لباس‌ها را تغییر دهد.
بیشتر بخوانید: رفع تیرگی زیر بغل
انواع تعریق زیاد یا هایپرهیدروزیس
به‌طورکلی، دو نوع رایج و اصلی برای تعریق زیاد یا هایپرهیدروزیس شناخته شده است. با اطلاع از ویژگی‌ها و علائم هرکدام از این دو نوع، می‌توانید تعریق بدن خود را شناسایی کرده و روش درمانی مناسبی برای آن پیدا کنید. در ادامه با این دو نوع کلی بیشتر آشنا خواهید شد.
هیپر هیدروز کانونی
هیپر هیدروز کانونی یا Focal، یکی از دلایل تعریق زیاد بدن است که البته نسبتا شیوع کمتری دارد و افراد اغلب به‌دلایل ژنتیکی و وراثتی به آن دچار می‌شوند. برخی از پزشکان براین باور هستند که هیپر هیدروز کانونی، بیشتر به‌علت برخی تغییرات ژنی روی می‌دهد و به همین دلیل، به آن هیپرهیدروزیس اولیه گفته می‌شود.
در این نوع از تعریق بدن، فقط زیر بغل، دست‌ها و پاها و نیز سر و صورت درگیر می‌شود. هیپرهیدروز کانونی در کودکان و نوجوانان تا سن ۲۵ سالگی قابل مشاهده است. براساس یک پژوهش علمی در مجله cmaj Jamc، مدل کانونی هایپرهیدروزیس، در ۲.۸ درصد از افراد جوامع دیده می‌شود. این عارضه در مردان و زنان، به یک نسبت مساوی دیده می‌شود. جالب است بدانید که بسیاری از افرادی که به این نوع از اختلال تعریق بدن دچار هستند، اولین بار نشانه تعریق کف دست را گزارش داده‌اند.
بیشتر بخوانید: بادی اسپلش چیست
هیپر هیدروز عمومی یا جنرال
هیپر هیدروز عمومی یا General، یکی دیگر از انواع هایپرهیدروزیس است که معمولاً کل بدن شما را درگیر می‌کند. این نوع از تعریق به‌عنوان هایپرهیدروزیس ثانویه نیز شناخته می‌شود. نوع General، معمولاً در اثر سایر شرایط پزشکی همچون اختلال غدد درون ریز (مربوط به هورمون) و اختلالات عفونی ایجاد می‌شود. همچنین ممکن است افرادی که به اختلال در تنظیم سیستم عصبی خودمختار یا بیماری‌هایی مثل پارکینسون و قطع نخاع دچار هستند یا افرادی که از داروهایی مثل ناپروکسن استفاده می‌کنند، به نوع هیپرهیدروز جنرال دچار شوند.
بنابراین میتوان گفت، این اختلال بیشتر به‌علت برخی مشکلات پزشکی روی می‌دهد. رنج سنی افرادی که به این اختلال دچار می‌شوند، معمولاً بیشتر از ۴۰ سال و در بزرگسالان است.
از آنجایی که هیپرهیدروزیس عمومی یا ثانویه، پس از یک وضعیت پزشکی ایجاد می شود، بررسی و درمان بیماری زمینه‌ای اولین گام در فرآیند مدیریت بیماری است. معمولاً در مراحل اولیه بیماری، رفع بیماری زمینه‌ای و علائم تعریق بیش از حد کافی است؛ به عنوان مثال، در زنان یائسه مبتلا به هایپرهیدروزیس، ممکن است از درمان جایگزین هورمونی برای رفع این عارضه استفاده شود.
روش های درمان تعریق زیاد بدن
اکنون که علت عرق زیاد سر و صورت و نیز تعریق بدن آشنا شدیم؛ این سؤال مطرح می‌شود که درمان تعریق زیاد بدن چیست یا چگونه می‌توانیم خودمان یا با کمک پزشک متخصص، جلوی این اختلال را بگیریم. در ادامه به این سؤالات پاسخ می‌دهیم.
استفاده از محصولات کنترل تعریق بدن
استفاده از محصولات ضدتعریق یکی از راه‌های مؤثر در کاهش تعرق شدید است. این محصولات به دو دسته کلی آنتی پرسپیرانت (ضد عرق) و دئودورانت (با ماندگاری بیشتر) تقسیم می‌شوند. این محصولات معمولاً به صورت مام، کرم، اسپری، پودر و… وجود دارند که هر کدام مزایایی دارند که عبارت‌اند از:
- مام‌ها: بهترین انتخاب برای نقاط حساسی مثل زیر بغل و پاها هستند. مواد آنها قوی‌تر است و پوشش طولانی‌تری دارند.
- کرم‌ها: برای تمام بدن مناسب‌اند و پوشش مطلوبی می‌دهند. معمولاً از مواد خوراکی طبیعی ساخته می‌شوند.
- اسپری‌ها: بهترین گزینه برای نقاطی مثل صورت و دست‌ها هستند. ماده آنها به سرعت خشک می‌شود و ماندگاری کمتری دارند.
- پودرها: برای پاها بسیار مناسب‌اند و میتوان آنها را در کفش و پا جاسازی کرد.
دئودورانت‌ها به‌عنوان یکی از انواع راه حل عرق کردن زیاد، پوشش بیشتر و ماندگارتری ایجاد می‌کنند؛ اما آنتی پرسپیرانت‌ها از مواد ارگانیک طبیعی ساخته می‌شوند. کلیه این محصولات باید به طور منظم و مداوم روی پوست استفاده شوند تا نتیجه بهتری بدهند. انتخاب محصول صحیح بر اساس نوع و مکان تعرق شما بسیار مهم است.
بیشتر بخوانید: بادی اسپلش چیست
درمان های کلینیکی برای تعریق بدن
درمان‌های کلینیکی متعددی برای تعریق شدید وجود دارد که هر کدام دارای مزایا و محدودیت‌های ویژه مربوط به خود هستند که عبارت‌اند از:
- داروهای خوراکی: مثل داروهای آنتی کلینرژیک و داروهای بلوک‌کننده مسیر پاراسمپاتیک، می‌توانند تا حدودی میزان تعریق را کاهش دهند. اما احتمال اثرات جانبی و وابستگی به آنها وجود دارد.
- تزریق عضلانی: میکوتوکسین که یک اسید ضعیف است، به طور موضعی عملکرد غدد عرق را کنترل می‌کند. این درمان نسبتاً موثر است؛ اما دارای عوارض نسبی مثل درد و تورم است.
- بلوک انتقال عصبی: با سیم‌های بسیار ظریفی که در پوست قرار می‌گیرند، میتوان مسیرهای عصبی درگیر را مسدود کرد. این روش بدون تجویز دارو است؛ اما باید چندین بار تکرار شود.
- مداخله جراحی: برداشتن عصب‌ها یا غدد عرق مربوطه، تخلیه آنها و… راه حل‌های جراحی موثر هستند اگرچه این جراحی‌ها خطرات نسبی دارند.
- لیزر: به ویژه برای موارد کانونی مثل دست ها، لیزر می‌تواند غدد عرق را نابود کند و تعریق را کاهش دهد. این روش اثربخشی با ماندگاری نسبی دارد.
بیشتر بخوانید: لیزر موهای زائد
نکاتی برای کاهش تعریق بدن
در ادامه به چند نکته مهم برای کاهش تعریق بدن اشاره خواهیم کرد:
- نوشیدن قهوه واقعاً لذت‌بخش است؛ اما برای کاهش تعریق، مقدار مصرف قهوه و کافئین را کاهش دهید! کافئین، بدن را برای تعریق بیشتر تحریک می‌کند.
- آرام باشید! سعی کنید در موقعیت‌های مختلف زندگی خونسردی خود را حفظ کنید. اضطراب، عامل مهمی در تعریق بدن است.
- دوش آب سرد را فراموش نکنید! این روش واقعاً معجزه می‌کند. سعی کنید حداقل یک روز در میان، دوش آب سرد بگیرید و از سرمای آب لذت ببرید.
- تا می‌توانید آب بنوشید. آب مایع حیات‌بخشی است که مصرف به اندازه آن، می‌تواند جلوی تعریق زیاد بدن شما را بگیرد. علاوه بر این، افرادی که زیاد عرق می‌کنند معمولاً مقدار آب بدنشان کاهش می‌یابد و باید آب بیشتری بنوشند.
- مصرف زیاد شیرینی ممنوع! غذاهای بسیار شیرین به خودی خود مضر هستند؛ با این حال، تعریق بدن شما را نیز بیشتر می‌کنند.
جمع بندی
در این مقاله سعی کردیم به‌طور جامع به معرفی اختلال تعریق بدن بهصورت شدید یا هایپرهیدروزیس اشاره کنیم. یکی از نکات مهمی که افراد مبتلا به این اختلال باید بدانند، این است که تعریق زیاد، به خودی خود، یک بیماری شناخته نمی‌شود؛ البته در موارد نادری که افراد در تمام طول روز به تعریق زیاد دچار می‌شوند، می‌تواند مشکلات جدی را برای فرد ایجاد کند؛ بنابراین باید خیلی سریع اقدامات پزشکی انجام شود. بهتر است بدانید که اگر خیلی عرق می‌کنید؛ هرگز نباید مضطرب شوید! در کمال آرامش، اقدامات ساده‌ای را که در این مقاله اشاره کردیم، انجام دهید؛ اگر نتیجه روشنی نگرفتید، می‌توانید به پزشک مراجعه کنید تا راه‌حل‌های کلینیکی برای درمان انجام شود.
