احتمالا شما یا اطرافیانتان دانه‌های ریز برجسته‌ای را در اطراف دور چشم‌ها یا روی گونه‌هایتان دیده‌اید که نه دردی دارند و نه باعث خارش می‌شوند. این برجستگی‌ها را کیست میلیوم می‌نامند. رنگ اکثر آنها زرد یا سفید است و زمانی که روی پوست ایجاد شوند، کمی ظاهر زیبای آن را نامطلوب می‌کنند. دلیل اصلی بروز این کیست‌های کوچک، تجمع کراتین زیر پوست است و احتمالا اگر لباس‌های زبر یا ملحفه‌های با جنس بی‌کیفیت را استفاده کنید، به قرمزی و تحریک آن کمک می‌کنید.
ما در این مقاله از صندلی به بررسی علت ایجاد میلیا زیر چشم و درمان آن پرداخته‌ایم. پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مطلب، همراه ما باشید و روی صندلی که برایتان رزرو کرده‌ایم، بمانید.
میلیا چیست؟
همانطور که در ابتدای مقاله توضیح دادیم، کیست میلیوم، برجستگی‌هایی کوچک و معمولا به رنگ سفید یا زرد هستند که در نواحی مختلفی از بدن از جمله گونه، زیر و اطراف چشم و حتی لب و بینی یافت می‌شود. اگر کراتین، چربی و سلول‌های مرده در زیر پوست جمع شود، کیست‌ها ظاهر می‌شوند و ممکن است در هر سنی هر فردی چه زن، چه مرد چه کودک و چه جوان را درگیر کند.
در اغلب موارد افرادی که از محصولات آرایشی بی‌کیفیت یا نامناسب با نوعِ پوست خو استفاده می‌کنند یا ضدآفتاب مصرفی آنها غیرمناسب است، میلیا را تجربه می‌کنند. در برخی موارد هم تغییرات هورمونی نامتعادل و استفاده از لباس‌های چسبنده و تنگ نیز در بروز کیست میلیوم موثر هستند.
انواع میلیا
میلیا را طبق سن و همچنین مواردی که باعث بروز آنها می‌شود، می‌توان به میلیا اولیه و میلیا ثانویه تقسیم‌بندی کرد.
- میلیا اولیه: این نوع از کیست میلیوم، به دلیل تجمع کراتین در زیر پوست ایجاد می‌شود. نوزادان و بزرگسالان افرادی هستند که آنها را در پوست خود مشاهده می‌کنند
- میلیا ثانویه: این نوع کیست هم شبیه به سایر میلیاهاست؛ به دلیل ترشح چربی و تجمع سلول‌های پوستی در اطراف آن ایجاد می‌شود. درواقع زمانی که مجراهای متنهی به سطح پوست به دلایلی همچون سوختگی، تاول یا آسیب مسدود می‌شود، روی پوست ایجاد می‌شوند
به طور کلی می‌توان انواع میلیا را به صورت زیر دسته‌بندی کرد:
میلیا نوزادان
این نوع از میلیا که در گروه میلیا اولیه قرار دارد، در ۴۰ درصد از نوزادان تازه‌متولد شده مشاهده می‌شود.
میلیا اولیه در کودکان و بزرگسالان
این نوع هم در گروه میلیا اولیه قرار دارد و اکثر در نواحی مانند اطراف چشم، دستگاه تناسلی، پیشانی و پلک مشاهده کرد.
میلیا نوجوانان
در سنین نوجوانی برخی از اختلالات ژنتیکی که البته بسیار نادر هستند، ممکن است روی پوست اثرات منفی بگذارد و باعث ایجاد بیماری پوستی کیست میلیوم شود. این اختلالات احتمال ایجاد میلیا را افزایش می‌دهد. مثلا افرادی که دچار سندرم کارسینوم بازال شوند، خطر ابتلا به سرطال سلول بازال آنها را تهدید می‌کند.
میلیا در پلاک
بیماری پوستی میلیا اغلب به دلیل بروز اختلالات ژنتیکی یا خودایمنی ایجاد می‌شود. افرادی که مبتلا به لوپوس یا لکن پلان هستند، روی سطح پوست خود پلاک میلیا را مشاهده می‌کنند که معمولا روی گوش، فک، گونه و پلک‌ها ایجاد می‌شوند. در برخی موارد دیده شده است که اندازه این کیست‌ها حتی به چند سانتی‌متر هم رسیده است که بیشتر زنان میانسال به آن مبتلا می‌شوند. البته این به آن معنا نیست که کودکان یا بزرگسالان دچار آن نشوند.
میلیا فوران چندگانه
برخی از افراد تعدادی کیست میلیوم را ممکن است در قسمت‌هایی از بدن که بیشتر از بقیه دچار خارش می‌شود، مشاهده کنند. به این نوع میلیا، فوران چندگانه می‌گویند که اغلب در بالای بازوها، صورت و در قسمت تنه بدن، ایجاد می‌شود.
میلیا آسیب‌زا
در برخی از افراد، زمانی که بخشی از پوستشان دچار آسیب شده باشد، میلیا ظاهر می‌شود که به آن میلیا آسیب‌زا گفته می‌شود. مثلا اگر پوست بدن دچار سوختگی شده باشد، احتمال دارد در اطراف آن بخش از پوست، کیست‌های میلیا ایجاد شود.
علل بوجود آمدن کیست میلیوم
خوب است بدانید که با توجه به سن، علت ایجاد میلیا متفاوت است. مثلا دلیل کیست‌هایی که در نوزادان یا کودکان ایجاد می‌شود با علت بروز میلیوم‌هایی که در بزرگسالان ظاهر می‌شود، متفاوت است. به طور کلی افراد بزرگسال یا کودکانی که به نوجوانی نزدیک‌تر هستند ممکن است به دلایل زیر دچار میلیا شوند:
- افراد مبتلا به بیماری‌های پوستی مانند اپیدرمولیز بولوسا، پمفیگوئید سیکاتریسیال با تاول‌هایی مواجه هستند که احتمال دارد باعث بروز این بیماری پوستی شود
- سوختگی
- قرارگرفتن در معرض نور خورشید به صورت مداوم
- مصرف محصولات بهداشتی یا آرایشی که حاوی استروئید است
- روش‌های درمانی که باعث می‌شوند پوست مجدد رشد کند مانند لیزردرمانی یا درم ابریژن
- عدم توانایی پوست برای لایه‌برداری طبیعی به علت افزایش سن
البته همانطور که قبلا هم توضیح دادیم پزشکان متوجه نشده‌اند که چرا نوزادان دچار میلیا می‌شوند و اکثرا هنگام تولد به آن مبتلا هستند و حداکثر یک ماه بعد، میلیا از بین می‌رود.
بیشتر بخوانید: انواع لک های پوستی
علائم کیست میلیوم
انواع کیست میلیوم، به دلایل مختلفی ممکن است روی پوست ایجاد شود که در قسمت‌های قبل آنها را به طور کامل توضیح دادیم. در این قسمت از علائم این بیماری پوستی صحبت می‌کنیم که عبارت‌اند از:
- ظاهر کیست‌ها: کیست‌های میلیوم معمولاً به صورت گوشتی و گلوله‌ای در پوست ظاهر می‌شوند. آنها معمولاً رنگ سفید یا زرد دارند و اغلب به صورت گروهی یا تکی در نواحی مانند صورت، گردن، گوش و گردن خرگوشی ایجاد می‌شوند
- عدم درد یا خارش: کیست میلیوم معمولاً درد یا خارش ندارد و به طور عمومی برای فرد به جز افرادی که به ظاهرشان اهمیت می‌دهند، تا حدودی آزاردهنده نیست
- اندازه و شکل: کیست‌های میلیوم معمولاً اندازه کوچک تا متوسط دارند، اما ممکن است به صورت گروهی یا تکی ظاهر شوند. آنها معمولاً شکل گلوله‌ای یا کروی دارند و اندازه آنها ممکن است به چند سانتی‌متر هم برسد که البته بسیار کم اتفاق می‌افتد
- پوست چرب: در برخی از موارد، کیست‌های میلیوم ممکن است در نواحی پوست با چربی بالا (مانند صورت) ظاهر شوند
- عفونت: در صورتی که کیست میلیوم باعث ایجاد التهاب یا عفونت در پوست شود، احتمال آنکه قرمز و دردناک شود، بسیار زیاد است
به هر حال، باید توجه داشت که این علائم تنها برای کیست میلیوم نیست و ممکن است به دلایل دیگر نیز اتفاق بیفتد. برای تشخیص دقیق و درمان مناسب، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید.
روش های درمانی کیست میلیوم
متاسفانه هرچند اکثر میلیاهایی که در سطح پوست ایجاد می‌شود، هیچ خطری ندارد و سلامت افراد را تهدید نمی‌کند یا بسیاری از آنها باعث ایجاد درد یا خارش و التهاب نمی‌شوند، اما حضور آنها روی پوست، کمی زیبایی خصوصا چهره را تحت تاثیر قرار می‌دهد، به همین دلیل اکثر افرادی که در اطراف پلک، چشم، گونه یا روی بینی و در اطراف لب‌ها با این کیست‌های مزاحم مواجه هستند، درصدد درمان و حذف آنها هستند. در این بخش روش‌های درمانی کیست میلیوم را معرفی کرده‌ایم.
درمان دارویی
درمان دارویی از روش‌هایی است که می‌توان با کمک آن، کیست‌های میلیوم را درمان کرد. به عنوان مثال استفاده از کرم‌های حاوی رتینوئید (مانند ترتینوئین) احتمال دارد به لایه‌بردای و پاکی پوست و جلوگیری از انسداد گرده‌گاه‌های پوستی کمک کند.
همچنین استفاده از اکسفولیانت‌های شامل اسید گلیکولیک یا لاکتیک نیز می‌‌تواند تا میزان قابل توجهی به تمیزی پوست و جلوگیری از انسداد گرده‌گاه‌های پوستی و تجمع چربی و سلول‌های مرده در آنها کمک کند. ضمن اینکه استفاده از محصولات حاوی رتینوئید یا بنزوئیل پروکساید نیز به احتمال زیاد برای درمان میلیا مفید خواهد بود.
برخی از پزشکان نیز مصرف اسید سالیسیلیک را که معمولاً به صورت ژل یا لوسیون در داروخانه‌ها موجود است تجویز می‌کنند که برای تسریع در ریزش سلول‌های پوست کارایی دارد. رتینوئیدها نیز که معمولاً برای درمان آکنه استفاده می‌شوند، می‌توانند برای درمان کیست میلیوم نیز مؤثر باشند. این داروها باعث تسریع در ریزش سلول‌های پوست و کاهش کیست‌های میلیوم می‌شوند.
در برخی مواقع هم استفاده از محصولات حاوی اسید آزلئیک که اغلب برای درمان جوش‌های پوست استفاده می‌شود، به کاهش کیست‌های میلیوم کمک می‌کند. توجه کنید که پروتئین هیدرولیز شده نیز در تسهیل ریزش سلول‌های پوست و کاهش کیست‌های میلیوم تاثیرگذار است و ممکن است توسط پزشک تجویز شود.
بیشتر بخوانید: اسید تراپی پوست
درمان با لیزر
در صورتی که درمان‌های دستی و ساده برای حذف میلیا موثر واقع نشود، پزشک ممکن است برخی از روش‌های لیزر را برای درمان میلیا مؤثر بداند. لیزر CO۲ و لیزر Nd:YAG (گارنت آلومینیومی ایتریم با دوز نئودیمیوم) از جمله روش‌هایی است که برای درمان میلیا استفاده می‌شود.
درمان خانگی
برای درمان کیست میلیوم (میلیا) در خانه، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
- استفاده از بخور صورت: بخور صورت زمینه باز کردن منافذ پوست و تسهیل در ریزش سلول‌های پوست را فراهم کند
- استفاده از اسانس‌های گیاهی: برخی از اسانس‌های گیاهی مانند روغن چای درخت و روغن لاواندر باعث تسهیل در ریزش سلول‌های پوست و کاهش التهاب می‌شود. این روغن‌ها را می‌توانید با یک مقدار کم از یک روغن پایه (مثلاً روغن نارگیل یا روغن زیتون) مخلوط کرده و به صورت ملایم بر روی پوست خود استفاده کنید
- استفاده از نمک دریایی: نمک دریایی کمک می‌کند تا ریزش سلول‌های پوست و تمیز کردن منافذ آن آسان شود
- استفاده از آلوئه ورا: آلوئه ورا خواص ضد التهاب و تسکین‌دهنده‌ای دارد و اگر آن را مصرف کنید، ریزش سلول‌های پوست را سرعت داده و التهاب را کاهش می‌دهد
البته هرگز این نکته را فراموش نکنید که باید قبل از استفاده از هر روش خانگی، با پزشک متخصص پوست مشورت کنید تا تایید کند که این روش‌ها تاثیرگذار و مناسب برای شما هستند یا خیر.
جمع‌بندی
در این مقاله از صندلی به بررسی کیست میلیوم و علت بروز انواع آن پرداختیم. توضیح دادیم که دلیل ایجاد این بیماری در نوزادان هنوز مشخص نیست و برای آنکه آن را با آکنه اشتباه نگیرید، باید بدانید که میلیا از همان بدو تولد در پوست نوزادان مشاهده می‌شود.
روش‌های درمانی مختلفی مانند لیزر، خارج کردن با سوزن مخصوص، استفاده از داروهای بهداشتی مانند انواع کرم و… می‌توانید این کیست‌های مزاحم را خارج کنید. در صورتی که شما هم با این مزاحم‌های ریز و سمج مواجه هستید، لطفا در بخش نظرات تجربیان خود را برای درمان یا حذف آنها به اشتراک بگذارید.
