زمانی‌که با تغییر رنگ روی پوست مواجه می‌شوید، به اصطلاح پزشکی دچار لکه پوستی شده‌اید. این تغییر رنگ سطح پوست انواع مختلفی دارد و هر کدام به دلایل مختلفی پدیدار می‌شوند. برخی از آنها ممکن است به دلیل جوش، آکنه، میلیا، گذر زمان و پیری، کک‌ومک، بثورات پوستی ایجاد شود و برخی هم ممکن است نشانه یک بیماری خطرناک باشد. پس مهم است که اطلاعاتی در مورد انواع لکه های پوستی بدست آورید تا در صورت مشاهده نوعِ غیرعادی، برای درمان اقدام کنید.
در این مطلب از صندلی ابتدا برایتان توضیح می‌دهیم که لکه پوستی چیست و سپس انواع آن، نحوه تشخیص، علت پدیدارشدن آنها و همچنین نحوه درمان را نیز توضیح می‌دهیم.
لکه پوستی چیست؟
همانطور که در ابتدای مقاله به آن اشاره کردیم، زمانی‌که در قسمتی از سطح پوست با تغییر رنگ مواجه شویم، به آن اصطلاحا لکه پوستی گفته میشود که هرکدام ممکن است یا بی‌خطر باشند یا نشانه‌ای از بیماری‌های پوستی مانند آکنه، میلیا، کک و مک یا گذر سن و رسیدن به پیری باشد. متاسفانه نمیتوان دلیل واحد و یکسانی را برای بروز این لکه‌ها از نوع بی‌خطر گرفته تا لکه های پوستی خطرناک بیان کرد. زیرا هرکدام با توجه به شرایط خاص و به دلایل مختلف ایجاد می‌شوند.
ممکن است در صورت وجود چربی اضافی در بدن یا عوامل هورمونی شاهد بروز لکه باشیم یا حتی ممکن است میلیا علت ایجاد آن باشد که هنوز علت اصلی بروز آن کشف نشده است. در برخی موارد هم ممکن است افزایش سن و قرارگیری در معرض نور خورشید باعث ظاهر شدن این لکه‌ها باشند.
علت ایجاد لکه های پوستی
متاسفانه باور عمومی بر این است که لکه پوستی به دلیل کثیف‌شدن آن ناحیه از پوست که دچارش شده است، ایجاد میشود و در تصور آن هستند که با شستشوی مداوم می‌توانند آنها را از بین ببرند. در حالی که این باور اشتباه است و شستشوی بیش از حد نه تنها آنها را حذف نمی‌کند بلکه ممکن است بیشتر باعث تحریک و تشدیدشان شود.
برخی دیگر هم بر این باورند که به دلیل استفاده از سبک زندگی ناسالم و کم‌تحرک یا پیروی از یک رژیم غذایی غلط دچار آن شده‌اند که باز هم این مورد غلط است. خوب است بدانید که در بیشتر موارد زمانی که بدن با تغییرات هورمونی مواجه میشود، این لکه‌ها در سطح پوست ایجاد می‌شوند. در واقع این تغییرات هورمونی غدد چربی را تحریک کرده و باعث می‌شوند بیش از حد لازم، فعال شوند. پس باعث می‌شوند تا سبوم اضافی تولید شود. در این صورت فولیکول‌ها بسته شده و آلوده می‌شوند. این کار توسط باکتری‌هایی انجام میشود که روی سطح پوست همه یافت میشود و البته بی‌خطر نیز هستند.
برخی از افراد به دلایل مختلف مستعد ابتلا به لکه‌های شدید و آکنه هستند و روی سطح پوستشان سویه‌های متفاوتی از این باکتری‌ها وجود دارد. یکی دیگر از دلایل بروز لکه پوستی، ژنتیک و ارثی است. اگر فرزند والدینی باشید که پوستشان دارای لکه‌های شدید و آکنه است، شما نسبت به سایرین بیشتر در معرض ابتلا به بروز این مزاحم‌های دوست‌نداشتنی هستید.
انواع لکه های پوستی
احتمالا در اطرافیانتان افرادی را مشاهده کردید که دچار لک صورت هستند. اگر کمی بادقت به آنها توجه کنید، قطعا انواع لکه پوستی را می‌بینید که از نظر شدت و رنگ با هم متفاوت هستند. در واقع زمانی که انسداد ساده فولیکول‌ها اتفاق بیفتد، با توجه به اینکه عمق این مسدود شدن چقدر است یکی از دو مورد زیر را شاهد هستیم:
- کومدون‌های بسته که به جوش های سرسفید هم شناخته می‌شوند. این‌ها لکه‌های کوچکی هستن که درست زیر سطح پوست و به سمت بیرون برآمده می‌شوند.
- کومدون‌های باز که به آنها جوش‌های سرسیاه هم می‌گویند: این‌ها لکه‌هایی تیره‌تر و واضح‌تر هستند که به راحتی می‌توانید روی سطح پوست، آنها را ببینید.
جالب است بدانید که اگر یک کومدون تشکیل شود، می‌تواند توسط باکتری‌های معمولی بی‌ضرری که قبلا گفتیم روی سطح پوست قرار دارند، عفونی شود و باعث ایجاد طیفی از انواع لکه‌های شدیدتر شود که عبارت‌اند از:
- پاپول‌ها: در واقع پاپول‌ها برجستگی‌های گرد و جامدی هستند که از سطح پوست بلند می‌شوند.
- پوسچول‌ها: پوسچول‌ها هم برجستگی‌هایی هستند که داخلشان پر از چرک است. ظاهر آنها به این صورت است که در پایه رنگشان قرمز و در قسمت نوک یا سرد، به زردی می‌خورند.
- ندول‌ها: ندول‌ها هم مانند پاپول‌ها هستند اما از نظر اندازه، بسیار بزرگتر و از نظر عمق هم بسیار عمیق‌تر در پوست فرو می روند.
- کیست‌ها: این لک‌ها در واقع توده‌های بزرگ پر از چرک و جوش هستند که در صورتی که آنها را فشار دهید، روی سطح پوستتان زخم ایجاد میشود.
- آکنه: زمانی آکنه ایجاد میشود که منافذ پوست مسدود شود. این انسداد هم به دلیل تجمع روغن پوست، کثیفی و باکتری اتفاق می‌افتد.
- لکه‌های مادرزادی: در برخی موارد، نوزاد از بدو تولد با لک روی پوست خود متولد میشود. حتی ممکن است در سال‌های اولیه زندگی دچار آنها شود که به آنها لکهای مادرزادی گفته میشود.
- ملاسما: بانوان باردار در این دوران ممکن است با لکهای روی سطح پوست خود مواجه شوند که به آنها ملاسما گفته میشود.
- جای زخم: در برخی موارد ممکن است زخمی روی سطح پوست ایجاد شود که پس از بهبودی، جای آن به صورت لک باقی بماند.
- تبخال: در برخی موارد هم تبخال‌هایی که روی سطح پوست ایجاد میشود، از خود لکه‌هایی برجای بگذارند.
عوارض ایجاد لکه های پوستی
قطعا بروز لکه پوستی خوشایند نیست و عوارضی را در پی دارد. که در ادامه به مهم‌ترین آنها اشاره کرده‌ایم.
- باعث کاهش اعتماد به‌نفس میشود.
- در صورتی که از نظر جسمی خطری برای افراد ایجاد نکند، ممکن است به دلیل ایجاد ظاهری ناخوشایند، باعث افسردگی و ناراحتی روحی فرد شوند.
- ممکن است نشانه یک بیماری زمینه‌ای یا خطرناک باشد.
- برخی از لکه‌ها پس از ظاهر شدن روی پوست، به این راحتی‌ها از بین نمی‌روند و برخی دیگر تا آخر عمر روی پوست باقی می‌مانند.
- برای درمان لکه‌های پوستی ممکن است مجبور به صرف زمان زیاد و حتی هزینه بالایی شوید.
کدام لکه پوستی خطرناک است؟
در صورتی که روی سطح پوست خود لکه‌های قرمز رنگی را مشاهده کردید، بهتر است اگر نمی‌دانید دلیل ظاهرشدن آنها چیست و مدت‌زمان زیادی است که روی سطح پوستتان وجود دارند و از بین نمی‌روند، به پزشک متخصص پوست و مو مراجعه کنید. متاسفانه احتمال خطرناک بودن این لکه‌ها نسبت به سایرین بیشتر است زیرا ممکن است به دلیل بیماری‌های خاص، آلرژی، التهابات پوستی و عفونت ظاهر شده باشند. پس بهتر است که برای درمان به پزشک مراجعه کنید.
نحوه پیشگیری از ایجاد لکه پوستی
در برخی از موارد نمیتوان از بروز لکه پوستی پیشگیری کرد مثلا اگر ایجاد آن به دلیل یک بیماری باشد. اما در بیشتر مواقع که لکه‌ها به دلیل بیماری خاصی نیستند، می‌توان با رعایت موارد زیر از ظاهرشدن آنها روی سطح پوست جلوگیری کرد:
- هرگز پوست خود را با آب داغ نشویید.
- از مواد آرایشی بی‌کیفیت و غیرمعتبر استفاده نکنید.
- حتما از ضد آفتاب استفاده کنید.
- روتین مراقبت از پوست مناسب نوعِ پوست خود را استفاده کنید.
- در صورتی که صورتتان به دلیل بیماری دچار لک شد، به آنها دست نزنید و تحریکشان نکنید.
- اگر دارویی مصرف می‌کنید، حتما عوارض آن را مطالعه کنید که در صورت بروز لک پس از مصرف، با پزشک مشورت کنید تا داروی جایگزین را تجویز کند.
- صورت خود را با مواد شوینده ملایم بشویید.
- در معرض مستقیم نور خورشید قرار نگیرید.
نحوه تشخیص لکه های پوستی
بهتر است پس از بروز لکه پوستی خصوصا زمانی که مدت طولانی از ظاهرشدن آنها می‌گذرد، به پزشک مراجعه کنید. پزشک متخصص پوست ابتدا با بررسی ظاهری و فیزیکی، به تشخیص آنها می‌پردازد. مثلا اگر لکهای قرمز باشد، معمولا نشانه حساسیت و آلرژی است. برخی موارد هم ممکن است به دلیل موهایی که زیر پوست فرو رفته‌اند، باعث ایجاد آن شده باشد. رنگ قهوه‌ای هم معمولا به دلایلی همچون ملانوم، اختلال رنگدانه، ملاسما یا لکهای مادرزادی است.
پزشک می‌خواهد تا شرح حالی از وضعیت خود را بیان کنید تا متوجه شود که به دلیل مصرف داروی خاص، سابقه حساسیت یا آلرژی یا به دلیل مادرزادی است که دچار لک شده‌اید تا برای درمان اقدامات لازم را انجام دهد.
در برخی موارد هم ممکن است نیاز به آزمایش بافت قسمتی از پوست که روی آن لک ایجاد شده است، باشد. در این صورت احتمالا پزشک در یک بیماری خاص دچار شک شده است و برای برطرف شدن آن، آزمایش را تجویز می‌کند. در حالت کلی لک‌ها را از روی ظاهر، رنگ و شدت می‌توان تشخیص داد.
نحوه درمان لکه های پوستی
درمان لکه پوستی به دو روش پزشکی و استفاده از دارو و روش‌های مختلف پزشکی و همچنین روش خانگی امکان‌پذیر است. در روش پزشکی، پس از آنکه تحت معاینه پزشک متخصص پوست و مو قرار گرفتید، پزشک با توجه به شدت لکه‌ها و نوعشان، تصمیم می‌گیرد که کدام روش درمانی برای شما مناسبتر است. در مرحله ابتدایی ممکن انواع داروهای درمانی را تجویز کند و از شما بخواهد طبق دستورالعملی که می‌دهد، رفتار کنید تا به مرور شاهد حذف و بهبود لک‌ها باشید.
در موارد شدیدتر ممکن است استفاده از روش‌هایی مانند لیزردرمانی، میکرودرم ابریژن، لایه‌برداری شیمیایی، میکرولیندینگ و سرمادرمانی و… را پیشنهاد دهد. این زمانی اتفاق می‌افتد که درمان دارویی پاسخگو نبوده است. البته پیشنهاد می‌کنیم که حتما قبل از انجام روش‌های کلینیکی برای رفع لکه پوست، با پزشک معتبر و حاذق مشورت و بهترین کلینیک را انتخاب کنید.
درمان خانگی نیز برای رفع انواع لکه پوستی در بسیاری از موارد، موثر عمل می‌کند. در صورتی که لکهای ایجاد شده به دلیل بروز بیماری‌های خاص مانند انواع بیماری پیش‌زمینه‌ای نیستند، می‌توانید از مواد زیر کمک بگیرید:
- استفاده از سرکه سیب و آلوئه ورا
- استفاده از عصاره لیمو و روغن لیمو
- تغییر سبک زندگی و اصلاح آن به صورت درست و استاندارد
- استفاده از ماسک شیر
- استفاده از ماسک زردچوبه
- استفاده از ماسک سیب‌زمینی
- و…
جمع‌بندی
در این مقاله از صندلی در مورد انواع لکه پوستی و دلایل ایجاد آنها صحبت کردیم. ضمن اینکه توضیح دادیم که رعایت چه نکاتی باعث بهبود آنها میشود. در صورتی که شما هم با این مشکل مواجه هستید، به نظر شما کدام راه می‌تواند مناسب باشد؟ لطفا تجربه خود را در از بین بردن لکهای پوستی با ما در میان بگذارید.
