سیفلیس (Syphilis) یک بیماری عفونی مزمن است که توسط باکتری ترپونما پالیدوم ایجاد میشود. این بیماری از طریق تماس جنسی با فرد آلوده، از مادر به جنین در دوران بارداری یا زایمان، یا از طریق تماس با زخم‌های باز فرد آلوده منتقل میشود.
این یک بیماری جدی است که می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری ایجاد کند. بنابراین، مهم است که در صورت داشتن هرگونه تماس جنسی پرخطر، آزمایش انجام دهید. در ادامه این مقاله، به این پاسخ می‌دهیم که سفلیس چیست و به بررسی نحوه انتقال سفلیس و درمان آن خواهیم پرداخت.
سفلیس چیست؟
سفلیس یک بیماری بسیار قدیمی است که قدمت آن به قرن‌ها پیش باز می‌گردد. اولین توصیفات مستند از این بیماری در دوران باستان در مصر، چین و یونان یافت شده است. در قرن ۱۶ میلادی، این بیماری به اروپا رسید و به سرعت شیوع یافت. در آن زمان، به عنوان «بیماری فرانسوی» شناخته می‌شد، زیرا تصور می‌شد که از فرانسه سرچشمه گرفته است.
در سال ۱۹۰۵، دو دانشمند آلمانی به نام‌های فریتز شادین و اریش هوفمان باکتری مولد بیماری را شناسایی کردند. این کشف منجر به توسعه درمان‌های موثر برای این بیماری شد. تشخیص سفلیس معمولاً با آزمایش خون انجام میشود. این آزمایش‌ها می‌توانند باکتری Syphilis یا آنتی‌بادی‌های تولید شده توسط بدن در پاسخ به عفونت را شناسایی کنند.
زخم معمولاً یک زخم کوچک، گرد و بدون درد است که در محل ورود باکتری به بدن ظاهر میشود. این زخم ممکن است در هر نقطه از بدن نمایان شود، اما اغلب در ناحیه تناسلی، دهان یا مقعد دیده میشود. زخم شانکر معمولاً طی چند هفته خود به خود بهبود می‌یابد. با این حال، این بدان معنا نیست که عفونت از بین رفته است. باکتری هنوز در بدن وجود دارد و می‌تواند در صورت عدم درمان منجر به عوارض جدی شود.
انواع سفلیس
این بیماری را در دو نوع مسری و مادرزادی تقسیم‌بندی کرده‌اند. در ادامه هر دو نوع را توضیح می‌دهیم. سفلیس نوزادان و سفلیسی که از مادر باردار به نوزاد منتقل میشود شناسایی شده است.
سفلیس مسری
در این نوع از سفلیس هر فردی چه زن و چه مرد در اثر آمیزش و رفتارهای مقاربتی خطرناک دچار آن میشود. باکتری از طریق فرد مبتلا به فرد سالم منتقل میشود و پس از ۴ تا ۶ هفته علائم بیماری به صورت زخم در بدن مشخص میشود. بسیار مسری است و بیشتر در زبان، مقعد و ناحیه تناسلی زخم‌ها ایجاد خواهند شد و به مرور به قسمت‌های دیگر بدن، سرایت می‌کند.
سفلیس مادرزادی
سفلیس مادرزادی زمانی رخ می‌دهد که مادری که به بیماری مبتلا است، بیماری را به فرزند خود در دوران بارداری یا زایمان منتقل می‌کند. این نوع می‌تواند منجر به عوارض جدی در نوزادان شود، از جمله:
- مرگ
- نابینایی
- عقب‌ماندگی ذهنی
- مشکلات قلبی و عروقی
علائم بیماری سفلیس
نشانه‌های سفلیس به ۴ مرحله تقسیم می‌شوند:
مرحله اولیه
معمول‌ترین و اولین علامت سیفلیس، زخم‌های کوچک و گردی به نام شانکر است. شانکرها معمولاً در عرض ۳ تا ۴ هفته پس از عفونت ظاهر می‌شوند. این زخم‌ها بدون درد هستند و معمولاً در ناحیه تناسلی، دهان یا مقعد ایجاد می‌شوند. شانکرها معمولاً طی ۲ تا ۶ هفته از بین می‌روند، حتی اگر درمان نشوند.
مرحله ثانویه
در صورت عدم درمان، سفلیس وارد مرحله ثانویه میشود. علائم مرحله ثانویه معمولاً ۶ تا ۱۲ هفته پس از ظاهر شدن شانکرها ظاهر می‌شوند. علائم مرحله ثانویه عبارتند از:
- بثورات پوستی که معمولاً در کف دست و کف پا ظاهر می‌شوند
- تب
- سردرد
- درد عضلانی
- خستگی
- بزرگ شدن غدد لنفاوی
- ریزش مو
بثورات پوستی ناشی از سفلیس معمولاً بدون درد هستند و ممکن است خارش داشته باشند. این بثورات ممکن است به رنگ‌های مختلفی مانند قرمز، قهوه‌ای یا صورتی ظاهر شوند. آنها ممکن است به سایر قسمت‌های بدن نیز گسترش یابند. علائم مرحله ثانویه معمولاً طی چند هفته یا چند ماه از بین می‌روند، حتی اگر درمان نشوند. با این حال، باکتری‌های سفلیس همچنان در بدن باقی می‌مانند و بیماری می‌تواند به مرحله بعدی پیشرفت کند.
مرحله نهفته
اگر سفلیس درمان نشود، وارد مرحله نهفته میشود. در این فاز علائمی وجود ندارد، اما باکتری‌ها همچنان در بدن باقی می‌مانند. مرحله نهفته می‌تواند سال‌ها یا حتی دهه‌ها ادامه یابد.
در برخی موارد، بیماری می‌تواند به مرحله سوم پیشرفت کند. علائم آن عبارت‌اند از:
- آسیب به مغز، قلب، چشم‌ها، اعصاب یا استخوان‌ها
- اختلالات روانی
- جنون
- مرگ
مرحله سوم یا دیررس
در این مرحله که مدت‌زمان بیماری در برخی از افراد ممکن است تا سال‌ها طول بکشد، عروق خونی و مغز به احتمال زیاد درگیر میشود. افراد مبتلا ممکن است در صورت درمان نشدن با آسیب‌های مغزی و زوال عقل و همچنین ضعف در تعادل مواجه شوند. البته پزشکان شاید به راحتی نتوانند آن را تشخیص دهند و همین امر درمان را با مشکل مواجه می‌کند.
چه کسانی در معرض ابتلا به سفلیس قرار میگیرند؟
اگر می‌خواهید بدانید که راه انتقال سفلیس چیست؛ باید بگوییم هر کسی که از نظر جنسی فعال باشد، در معرض ابتلا به بیماری عفونی قرار دارد. با این حال، برخی از افراد بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند، از جمله:
- افرادی که شرکای جنسی متعدد دارند
- افرادی که از کاندوم یا سایر روش‌های محافظت در برابر بیماری‌های مقاربتی استفاده نمی‌کنند
- افرادی که رفتارهای پرخطر مانند مصرف مواد مخدر یا الکل دارند
- زنان باردار
- مردان همجنسگرا
راه اصلی انتقال Syphilis از طریق تماس جنسی محافظت نشده با فرد مبتلا است. باکتری‌های بیماری می‌توانند از طریق تماس مستقیم با زخم‌های شانکر یا بثورات پوستی فرد مبتلا به دیگران منتقل شوند. این بیماری عفونی همچنین می‌تواند از طریق تماس خونی با فرد مبتلا منتقل شود.
که می‌تواند از طریق تزریق مواد مخدر با سوزن مشترک یا از طریق انتقال خون آلوده رخ دهد. همچنین در موارد نادر، سفلیس می‌تواند از طریق تماس با سطوح آلوده نیز منتقل شود. با این حال، این روش انتقال بسیار نادر است.
علت به وجود آمدن بیماری سفلیس
علت به وجود آمدن بیماری سفلیس به‌طور کلی به این ترتیب است:
علت اصلی ایجاد این بیماری، باکتری ترپونما پالیدیوم است که بسیار مسری است و از روش‌های زیر فرد را مبتلا می‌کند:
- تماس مستقیم با زخم‌های شانکر یا بثورات پوستی فرد مبتلا
- تماس خونی با فرد مبتلا
- تماس با سطوح آلوده (در موارد نادر)
در صورتی که فرد بخواهد خطرات ابتلا به این بیماری عفونی را کاهش دهد باید کارهای زیر را انجام دهد:
- استفاده از کاندوم یا سایر روش‌های محافظت در برابر بیماری‌های مقاربتی در تمام فعالیت‌های جنسی
- شریک جنسی از نظر سلامت جسم مشکلی نداشته باشد و فرد از این بابت، مطمئن باشد
عوارض همراه با سفلیس
عوارض همراه با سفلیس می‌تواند بسته به مرحله بیماری متفاوت باشد. در مرحله اولیه، بیماری ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد یا فقط یک زخم بدون درد ایجاد کند. در مرحله ثانویه، ممکن است باعث ایجاد بثورات پوستی، تب، سردرد، درد عضلانی، خستگی و ریزش مو شود. در مرحله نهفته، شاید علائمی نداشته باشد، اما باکتری‌ها همچنان در بدن باقی می‌مانند. در مرحله سوم، Syphilis ممکن است باعث آسیب جدی به اندام‌های داخلی شود و حتی منجر به مرگ شود.
آیا می توان از ابتلا به سفلیس پیشگیری کرد؟
بله، می‌توان از ابتلا به سفلیس پیشگیری کرد. استفاده از کاندوم یا سایر روش‌های محافظت در برابر بیماری‌های مقاربتی، از تماس مستقیم با زخم‌های شانکر یا بثورات پوستی فرد مبتلا جلوگیری می‌کند.
راه‌های دیگر پیشگیری عبارت‌اند از:
- شریک جنسی از سلامت جسمی خود مطمئن باشد و در صورت بیماری، اطلاع دهد
- آزمایش منظم برای بیماری‌های مقاربتی انجام شود
- اجتناب از تماس جنسی با افرادی که دارای علائم بیماری‌های مقاربتی هستند
روش های درمانی سفلیس
درمان سفلیس معمولاً با آنتی‌بیوتیک انجام میشود. آنتی‌بیوتیک‌ها باکتری‌های عامل بیماری را از بین می‌برند و باعث بهبود علائم می‌شوند. در مراحل اولیه، معمولاً یک دوز آنتی‌بیوتیک کافی است. آنتی‌بیوتیک‌های مورد استفاده در مراحل اولیه عبارت‌اند از:
- پنی‌سیلین جی
- آزیترومایسین
- داکسی‌سایکلین
- تتراسایکلین
در مراحل پیشرفته Syphilis، ممکن است نیاز به دوره طولانی‌تری از آنتی‌بیوتیک‌ها باشد. این داروها عبارت‌اند از:
- پنی‌سیلین جی تزریقی
- داکسی‌سایکلین
- تتراسایکلین
عوارض جانبی درمان سفلیس
عوارض جانبی درمان سفلیس معمولاً خفیف هستند و معمولاً پس از چند روز برطرف می‌شوند. شایع‌ترین آنها عبارت‌اند از:
- حالت تهوع
- استفراغ
- اسهال
- سردرد
- خارش
در موارد نادر، درمان ممکن است باعث عوارض جانبی جدی‌تری شود، مانند:
- واکنش‌های آلرژیک
- مشکلات کلیوی
- مشکلات عصبی
چه زمانی برای سفلیس به پزشک مراجعه کنیم؟
بهترین زمان برای مراجعه به پزشک برای سفلیس، در اسرع وقت پس از مشاهده علائم است. همانطور که متوجه شدید سفلیس یک بیماری مقاربتی است که توسط باکتری ترپونما پالیدوم ایجاد میشود. این بیماری می‌تواند در مراحل اولیه بدون علامت باشد، اما در صورت عدم درمان، ممکن است عوارض جدی ایجاد کند. اگر فکر می‌کنید ممکن است به Syphilis مبتلا باشید، لطفاً برای مشاوره و درمان با پزشک خود تماس بگیرید. هر چه زودتر درمان شوید، احتمال بروز عوارض طولانی مدت کمتر میشود.
جمع‌بندی
در این مقاله از صندلی به این پرداختیم که سفلیس چیست و راه‌های تشخیص و درمان این بیماری کدامند. مهم‌ترین نکته درباره عفونت مقاربتی سفلیس، درمان سریع است. به محض اینکه زخم شانکر مشاهده کردید، فورا به پزشک مراجعه کنید تا مراحل آزمایش و درمان را آغاز شود.
