رشد موی زائد مشکل بی‌پایانی است؛ حتی برای اینکه عمق این موضوع به شوخی می‌گویند که کسی جلسه آخر لیزر ندیده است. موهای زائد در حالت عادی هم دردسرساز هستند و همه افراد در پی از بین بردن آن هستند، حالا تصور کنید که رشد این موها بیش از حد طبیعی باشد! رشد موهای زائد بیش از حد می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، اما نگران نباشید؛ این مشکل حل‌شدنی است. در ادامه این مطلب از مجله صندلی به بررسی علت رشد موهای زائد بیش از حد می‌پردازیم و راه‌حل آن را ارائه می‌کنیم.
علت رویش موهای زائد
بسترهای مختلفی می‌توانند زمینه رویش این موها را ایجاد کنند، شناخت آنها به درمان سریع‌تر کمک می‌کند. رویش موهای زائد خصوصاً در خانم‌ها دلایل بی‌شماری دارد. اما به‌طورکلی می‌توان این علل را پیدا کرد:
ژنتیک و وراثت
ژنتیک و وراثت یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر در رشد موهای زائد است. اگر یکی از والدین شما موهای زائد زیادی داشته باشند، احتمال اینکه شما نیز این مشکل داشته باشید، بیشتر است.
تغییرات هورمونی
تغییرات هورمونی نیز می‌تواند یکی دیگر از دلایل اصلی رشد موهای زائد بیش از حد باشند. در زنان، افزایش سطح هورمون‌های مردانه (آندروژن‌ها) می‌تواند باعث رویش موهای زائد در صورت، سینه، پشت و ران شود. برخی از عواملی که می‌توانند باعث افزایش سطح آندروژن‌ها شوند عبارت‌اند از:
- سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)
- اختلالات غده فوق‌کلیوی
- داروهای خاصی مانند استروئیدها
مصرف برخی داروها
برخی از داروها نیز می‌توانند باعث رویش موهای زائد شوند:
- داروهای کورتیکواستروئیدی
- داروهای ضدتشنج
- داروهای شیمی‌درمانی
بیماری های زمینه‌ای
در برخی موارد، رویش موهای زائد می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای باشد. این بیماری‌ها عبارت‌اند از:
- بیماری تیروئید
- آکرومگالی
- کمبود ویتامین D
عوامل دیگر
بسترهای دیگری نیز می‌توانند باعث رویش موهای زائد شوند. برخی از آنها شامل این موارد است:
- افزایش سن
- استرس
- رژیم غذایی نامناسب
اگر احساس می‌کنید رشد موهای زائد بیش از حد است و شرایط سلامتی پوست طبیعی نیست، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا عوامل این موضوع بررسی و برای درمان اقدام شود.
چرا موهای زائد زیاد می شود؟
هیرسوتیسم (Hirsutism) وضعیتی است که باعث رشد موهای زائد در قسمت‌های خاصی از بدن شما می‌شود. این بیماری عمدتاً زنان را درگیر می‌کند. هیرسوتیسم علت شناخته شده‌ای ندارد، اما نشانه‌ای از شرایط دیگر، از جمله سندرم تخمدان پلی‌کیستیک است. به‌طورکلی هیرسوتیسم یا رشد موهای زائد بیش از حد ۵ تا ۱۰ درصد از زنان و افراد AFAB که در سنین باروری هستند را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری بیش از ۴۰ درصد از زنان و AFAB را در مقطعی از زندگی آنها درگیر مشکلات خود می‌کند. در بسیاری از موارد، هیرسوتیسم علت شناخته شده‌ای ندارد. بااین‌حال، شرایط متعددی باعث هیرسوتیسم می‌شود که عبارت‌اند از:
- تولید طبیعی آندروژن: همه افراد دارای آندروژن هستند، اما مردان و افراد AMAB بیشتر آندروژن‌ها تولید می‌کنند. اگر فردی AFAB سطح بالایی را از این هورمون داشته باشد یا فولیکول‌های موی او به آندروژن‌ها حساس‌تر باشد، ممکن است به هیرسوتیسم مبتلا شود.
- سندرم تخمدان پلی‌کیستیک: یک بیماری شایع هورمونی است که باعث می‌شود زنان و افراد AFAB آندروژن‌های زیادی تولید کند. سایر علائم PCOS شامل آکنه، قاعدگی غیرطبیعی، دیابت، افزایش وزن و مشکلات باروری است.
- یائسه شدن: تغییرات هورمونی که پس از یائسگی در بدن شما رخ می‌دهد ممکن است منجر به رشد موهای زائد بیش از حد از جمله سبیل یا ریش شود.
- سندرم کوشینگ: سندرم کوشینگ زمانی اتفاق می‌افتد که بدن شما هورمون کورتیزول زیادی داشته باشد که می‌تواند روی مجموعه‌ای از اندام‌هایی که روی مو، پوست، ناخن‌ها، غدد و اعصاب شما تأثیر می‌گذارد (سیستم پوششی) اثر بگذارد. سایر علائم سندرم کوشینگ ممکن است شامل افزایش سریع وزن در صورت، زخم‌هایی که به‌خوبی بهبود نمی‌یابند، فشارخون بالا و دیابت باشد.
- سایر شرایط: اگر هیرسوتیسم به طور ناگهانی همراه با علائمی مانند صدای ضخیم، آکنه یا افزایش رشد عضلانی رخ دهد، ممکن است شرایط پزشکی جدی‌تری داشته باشید. این شرایط ممکن است شامل اختلال غده فوق‌کلیوی یا اختلال تخمدان باشد، مانند هیپرپلازی مادرزادی آدرنال (Congenital adrenal hyperplasia) یا تومور در غدد فوق‌کلیوی یا تخمدان‌هایی که آندروژن تولید می‌کنند.
- داروها: برخی از داروها می‌توانند باعث رشد موهای زائد بیش از حد شوند، از جمله استروئیدهای آنابولیک، تستوسترون، سیکلوسپورین (Sandimmune®)، ماینوکسیدیل (Rogaine®)، دانازول (Danocrine®) و فنی‌توئین (Dilantin®).
نحوه جلوگیری از رویش موهای زائد
متأسفانه، باید گفت هیچ روش قطعی برای جلوگیری از رشد موهای زائد وجود ندارد. بااین‌حال، برخی از روش‌ها می‌توانند به کاهش رشد موهای زائد کمک کنند که عبارت‌اند از:
- استفاده از مواد طبیعی: ادعا می‌شود که برخی از مواد مانند زردچوبه، چای سبز و روغن نارگیل می‌توانند به کاهش رشد موهای زائد کمک کنند. بااین‌حال، شواهد علمی برای حمایت از این ادعاها محدود است.
- استفاده از محصولات موضعی: برخی از محصولات موضعی مانند کرم‌های ضد آندروژن و کرم‌های کندکننده رشد مو می‌توانند باعث کاهش رشد موهای زائد شوند. بااین‌حال، این محصولات معمولاً عوارض جانبی مانند تحریک پوست دارند.
- داروهای خوراکی: ادعا می‌شود که برخی از داروهای خوراکی مانند داروهای ضدبارداری خوراکی و اسپیرونولاکتون می‌توانند باعث کاهش رشد موی زائد شوند. بااین‌حال، این داروها می‌توانند عوارض جانبی جدی مانند افزایش وزن و آکنه داشته باشند.
- درمان‌های لیزری و الکترولیز: این روش‌ها می‌توانند به طور دائمی فولیکول‌های مو را از بین ببرند و باعث ازبین‌رفتن موها شوند. این خدمات معمولاً گران هستند و نیاز به چندین جلسه درمانی دارند.
روش های درمان و از بین بردن کامل موهای زائد
درمان هیرسوتیسم گرچه شاید قطعی و همیشگی نباشد اما می‌توان برای کندکردن رشد موهای زائد از آن استفاده کرد. در ادامه به بررسی روش‌هایی می‌پردازیم که به شما کمک می‌کنند.
مدیریت هورمونی
اگر با اضافه‌وزن دست‌وپنجه نرم می‌کنید، ممکن است پزشک کاهش وزن را برای کاهش علائم رشد موهای زائد بیش از حد پیشنهاد دهد. ازآنجایی‌که چاقی می تواند نحوه تولید و پردازش هورمون‌ها را تغییر دهد، حفظ وزن متوسط ممکن است سطح آندروژن شما را بدون استفاده از دارو اصلاح کند. اگر رشد بیش از حد مو از علائم سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا اختلالات آدرنال باشد، ممکن است به درمان دارویی بیشتری نیاز داشته باشید. درمان دارویی به شکل قرص‌های ضدبارداری و داروهای ضد آندروژن می تواند به تعادل سطح هورمون شما کمک کند.
- داروهای ضد آندروژن: آندروژن‌های استروئیدی و آنتی آندروژن‌های غیراستروئیدی می‌توانند گیرنده‌های آندروژن را مسدود کرده و تولید آندروژن را از غدد فوق‌کلیوی، تخمدان‌ها و غدد هیپوفیز کاهش دهند.
- قرص‌های ضدبارداری ترکیبی: این قرص‌ها که هم استروژن و هم پروژسترون دارند، ممکن است به کوچک‌شدن کیست‌های PCOS کمک کنند. استروژن همچنین می تواند به کاهش موهای زائد کمک کند. این داروها معمولاً راه‌حلی طولانی مدت برای هیرسوتیسم هستند. به احتمال زیاد پس از ۳ تا ۶ ماه درمان دارویی متوجه بهبودی خواهید شد.
افلورنیتین
پزشک شما ممکن است کرم افلورنیتین را برای کاهش رشد موهای زائد بیش از حد تجویز کند. این کرم با تداخل با یک ماده شیمیایی در فولیکول‌های مو زیر پوست عمل می‌کند و رشد مو را کند می‌کند. رشد موهای صورت شما باید بعد از ۱ تا ۲ ماه کند شود. عوارض جانبی افلورنیتین شامل بثورات پوستی و سوزش است.
حذف مو
تکنیک‌های حذف موهای زائد یک روش غیرپزشکی برای مدیریت موهای زائد است. اینها همان روش های حذف موهای زائد هستند که برخی افراد برای پاها، خط بیکینی و زیر بغل خود از مو استفاده می‌کنند.
- اپیلاسیون، اصلاح و مواد موبر: اگر به رشد موهای زائد بیش از حد مبتلا هستید، ممکن است در مورد اپیلاسیون، اصلاح و استفاده از مواد موبر مو (فوم‌های شیمیایی) امیدوارتر باشید. همه اینها بسیار مقرون‌به‌صرفه هستند و بلافاصله اثر می‌گذارند، اما نیاز به درمان مداوم دارند.
- لیزر موهای زائد: لیزر موهای زائد شامل استفاده از اشعه‌های نور متمرکز برای آسیب رساندن به فولیکول‌های مو است. فولیکول‌های آسیب دیده نمی‌توانند مو تولید کنند و موهای موجود می‌ریزند. لیزر موهای زائد می تواند نتایج دائمی یا تقریباً دائمی ارائه دهد.
- الکترولیز: الکترولیز روشی با استفاده از جریان الکتریکی است. این متد هر فولیکول مو را به صورت جداگانه درمان می‌کند، بنابراین جلسات می تواند بیشتر طول بکشد.
- کرایوتراپی: کرایوتراپی روشی است که در آن از سرما برای از بین بردن موها استفاده می‌شود. در این روش، محفظه‌ای حاوی ماده سردکننده بر روی پوست قرار می‌گیرد و موها در معرض سرما قرار می‌گیرند. سرما باعث آسیب رساندن به فولیکول‌های مو و ازبین‌رفتن آنها می‌شود.
آیا برای رویش موهای زائد بیش از حد باید به پزشک مراجعه کرد؟
به‌صورت کلی باید گفت بله! رشد موهای زائد بیش از حد می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای باشد. در زنان، شایع‌ترین علت رویش موهای زائد بیش از حد، اختلالات هورمونی است. این اختلالات می‌توانند ناشی از عواملی مانند موارد زیر باشد:
- سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)
- بیماری تیروئید
- تومورهای غدد فوق‌کلیوی
- برخی داروها، مانند داروهای ضدبارداری خوراکی
در موارد نادر، رویش موهای زائد بیش از حد می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های جدی‌تری مانند سرطان تخمدان یا سرطان فوق‌کلیوی باشد. بنابراین، اگر متوجه شرایط غیرعادی شدید و دلیل رشد موهای زائد بیش از حد خود را پیدا نکردید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا علت آن را بررسی کند. پزشک با انجام معاینه فیزیکی، آزمایش خون و سایر آزمایشات، علت رویش موهای زائد شما را تشخیص داده و در صورت نیاز، درمان مناسب را برای شما تجویز خواهد کرد.
جمع‌بندی
در این مطلب از صندلی به رشد زیاد موهای زائد و دلایل مختلف آن پرداختیم. این مشکل می‌تواند کلافه‌کننده و آزار‌دهنده باشد و در بسیاری از موارد زیبایی پوست و صورت شما را هم تحت شعاع قرار دهد. برای کشف علت رشد موهای زائد بیش از حد حتماً به پزشک مراجعه کنید تا بهترین متد درمانی را پیش بگیرید.
