پسوریازیس نوعی بیماری خودایمنی است که علائمی مانند خارش پوست دارد. این بیماری انواع مختلفی دارد و نوع پلاکی شایع‌تر است. متأسفانه، درمانی قطعی برای این بیماری خودایمنی وجود ندارد؛ ولی، روش‌های درمانی مختلفی مانند کرم‌ها یا پمادها می‌توانند کمک قابل توجهی به کاهش شدت علائم آن کنند. در این مطلب شما را با همه انواع این بیماری آشنا خواهیم کرد و به معرفی علل، علائم و روش‌های درمان آن نیز خواهیم پرداخت.
پسوریازیس چیست؟
پسوریازیس (Psoriasis) نوعی اختلال پوستی است که باعث می‌شود سرعت تکثیر سلول‌های پوست به‌صورت قابل توجهی (حدود ۱۰ برابر) افزایش یابد؛ در نتیجه، بخش‌هایی ناهموار روی پوست ایجاد می‌شود. اگر افرادی با پوستی روشن به این اختلال مبتلا شوند، این بخش‌های ناهموار ممکن است رنگی قرمز با پوسته‌ای سفید داشته باشند. همچنین اگر افرادی با پوست تیره دچار این اختلال شوند، این بخش‌ها ممکن است رنگی بنفش یا قهوه‌ای با پوسته‌ای خاکستری داشته باشند.
این بخش‌ها یا لکه‌های ضخیم ناهموار ممکن است در هر بخشی از بدن مانند سر، آرنج‌ها، زانوها و بخش پایینی کمر رشد کنند. چندین فرد در خانواده ممکن است به این اختلال پوستی مبتلا شوند؛ ولی، به خاطر داشته باشید که این اختلال به دیگر افراد سرایت نمی‌کند.
انواع بیماری پسوریازیس
انواع بیماری پسوریازیس ممکن است شبیه به یکدیگر به نظر برسند؛ ولی، دارای علائم و درمان‌های متفاوتی هستند و علائم آن‌ها ممکن است در بخش‌های متفاوتی از بدن مشاهده شوند. بیشتر افراد تنها به یکی از انواع این اختلال مبتلا هستند؛ ولی، گاهی پس از برطرف‌شدن علائم، ممکن است به نوع دیگری مبتلا شوند.
پسوریازیس پلاکی
این نوع شایع‌ترین نوع بیماری صدف پوستی است و بخش‌های برجسته و ناهموار ملتهب، خشک و خارش‌دار از علائم آن محسوب می‌شوند. در این نوع، چندین بخش یا بخش‌های ناهموار بسیاری ممکن است در آرنج‌ها، زانوها، سر و بخش پایینی کمر ظاهر شوند. رنگ این بخش‌های ناهموار به رنگ پوست افراد بستگی دارد. گاهی رنگ پوست افراد مبتلا به‌ویژه افرادی با پوست قهوه‌ای یا سیاه پس از بهبودی به‌صورت موقتی تغییر می‌کند.
پسوریازیس روده‌ای
افراد اغلب در سنین کودکی یا جوانی دچار این نوع می‌شوند. لکه‌های کوچکی به رنگ صورتی، قرمز، قهوه‌ای یا بنفش در تنه و اندام‌های بدن از علائم آن هستند. عفونت‌های تنفسی، گلودرد استرپتوکوکی، التهاب لوزه‌ها، استرس، آسیب به پوست یا مصرف داروهای ضدمالاریا یا بتابلوکر از عوامل تحریک‌کننده این بیماری به شمار می‌روند.
پسوریازیس معکوس
ضایعات براق و بدون پوسته در چین‌های پوستی مانند زیر بغل، کشاله ران و زیر سینه‌ها از علائم این نوع محسوب می‌شوند. اگر افرادی با پوست روشن به این نوع مبتلا شوند، ضایعاتی به رنگ قرمز روشن در نواحی ذکرشده ظاهر خواهند شد. همچنین اگر افرادی با پوست تیره‌تر دچار این نوع شوند، رنگ ضایعات تیره‌تر از پوست اطراف خواهد بود و ممکن است بنفش یا قهوه‌ای باشند. عفونت‌های قارچی، تعریق و اصطکاک از عوامل تحریک‌کننده این بیماری به شمار می‌روند.
بیشتر بخوانید: رفع تیرگی زیر بغل
سبوپسوریازیس
اگر به این نوع مبتلا شوید، بخش‌هایی برجسته با پوسته‌ای چرب و زرد روی پوست سر، چین‌های بینی، ابروها، پشت گوش‌ها و بالای جناغ سینه ظاهر خواهد شد. ازآنجایی‌که این نوع دارای ویژگی‌های پسوریازیس و درماتیت سبورئیک است، ممکن است تشخیص آن دشوار باشد؛ ولی، اغلب تشخیص آن با گذشت زمان و بررسی میزان تأثیر روش‌های درمانی آسان‌تر می‌شود. بخش‌های برجسته در این نوع دارای حاشیه‌ای مشخص‌تر و پوسته‌ای ضخیم‌تر در مقایسه با درماتیت سبورئیک هستند.
پسوریازیس پوسچولار
این نوع شایع نیست و اغلب بزرگسالان به آن مبتلا می‌شوند. این نوع باعث تغییر رنگ و پوسته پوسته شدن پوست و ایجاد جوش‌هایی با ظاهری عفونی در کف دست‌ها و پاها می‌شود. اگر علائم نوع پوسچولار در بیشتر بخش‌های بدن مشاهده شود، ممکن است با خطرات بسیاری روبه‌رو شوید؛ بنابراین، باید بلافاصله برای درمان آن اقدام کنید.
پسوریازیس اریترودرمیک
تغییر رنگ شدید پوست و ریزش پوسته‌ها در بیشتر بخش‌های بدن از علائم این نوع محسوب می‌شوند. افراد مبتلا به این نوع ممکن است با علائم دیگری مانند خارش شدید، سوزش شدید، افزایش ضربان قلب و تغییر دمای بدن روبه‌رو شوند. آفتاب‌سوختگی شدید، عفونت‌ها، برخی از داروها و توقف برخی از درمان‌های پسوریازیس می‌توانند از عوامل تحریک‌کننده این نوع باشند. از آنجایی‌که این اختلال بسیار خطرناک است و می‌تواند شما را دچار عفونت، ذات‌الریه یا نارسایی احتقانی قلب کند، باید بلافاصله به مطب پزشک بروید.
سایر بیماری های پوستی:
پسوریازیس ناخن
ایجاد حفره‌های کوچک در ناخن، درد ناخن، رشد غیرطبیعی ناخن، وجود موادی شبیه به گچ در زیر ناخن و ضخیم‌شدن و زرد شدن ناخن از علائم این نوع محسوب می‌شوند. در این اختلال، ناخن‌ها ممکن است شل شوند و از بستر خود جدا شوند. در موارد شدیدتر، ناخن‌ها ممکن است خرد شوند. افرادی که دچار آتریت پسوریاتیک هستند، بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به این نوع قرار دارند.
علت بیماری پسوریازیس
تاکنون محققان نتوانسته‌اند علت دقیق ابتلا به بیماری صدفک را پیدا کنند؛ ولی، آن‌ها بر این باور هستند که ترکیبی از دلایل می‌توانند افراد را به این بیماری مبتلا کنند. اختلال در سیستم ایمنی باعث التهاب می‌شود. سپس این التهاب باعث می‌شود که سرعت تشکیل سلول‌های جدید به‌صورت قابل توجهی افزایش یابد. تجمع سلول‌های قدیمی و جدید باعث ایجاد بخش‌های ناهموار و برجسته در پوست می‌شود.
پسوریازیس معمولا ارثی است؛ ولی، ممکن است علائم آن در هر نسلی مشاهده نشود؛ برای مثال، ممکن است تنها پدربزرگ و نوه دچار این بیماری شوند. دلایلی که می‌توانند باعث ابتلای افراد به این بیماری شوند، عبارتند از:
- بریدگی، خراشیدگی یا جراحی
- استرس عاطفی
- عفونت‌های استرپتوکوکی
- داروهایی مانند داروهای فشارخون، داروهای ضدمالاریا، لیتیوم و تثبیت‌کننده‌های خلق، آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی
علائم بیماری پسوریازیس
علائم این بیماری عبارت‌اند از:
- ضایعات پوستی یا بخش‌های برجسته در پوست که پوسته‌پوسته هستند و به‌آسانی می‌ریزند
- تغییر رنگ پوست
- خارش پوست
- ترک‌خوردن و خشکی پوست
- درد در پوست
- ترک‌خوردن و خردشدن ناخن‌ها و ایجاد سوراخ در آن‌ها
- درد در مفصل
- خونریزی و عفونت به علت خراشیدن پوست و جداکردن بخش‌های برجسته از پوست
اگر تب، تورم و درد شدیدی را تجربه می‌کنید، ممکن است دچار عفونت شده باشید. عفونت‌ها خطرناک هستند؛ بنابراین، اگر چنین علائمی را مشاهده می‌کنید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: بهترین تراپی پوست و مو
روش های درمان بیماری پسوریازیس
روش‌های بسیاری برای درمان این بیماری پوستی وجود دارند. برخی از آن‌ها می‌توانند رشد سلول‌های جدید را کندتر کنند و برخی دیگر می‌توانند خارش و خشکی پوست را کاهش دهند. پزشک با توجه به اندازه و محل علائم، سن و سوابق پزشکی، ممکن است موارد زیر را تجویز کند:
- کرم‌های استروئیدی
- کرم موضعی روفلومیلاست
- مرطوب‌کننده‌های پوست خشک
- اسید سالیسیلیک
- قطران زغال‌سنگ (درمانی متداول برای پسوریازیس پوست سر است که به‌شکل لوسیون، کرم، فوم و شامپو در دسترس است)
- کرم یا پماد ویتامین D
- کرم‌های رتینوئید
- مهارکننده‌های کلسینورین
- آنترالین
بهتر است با برخی از داروهایی که برای درمان انواع خفیف تا شدید این بیماری تجویز می‌شوند، بیشتر آشنا شوید:
- متوترکسات: ابتلا به بیماری‌های مغز استخوان، کبد و ریه از عوارض این دارو محسوب می‌شوند؛ بنابراین، پزشک این دارو را تنها برای افراد مبتلا به انواع خطرناک بیماری صدفک تجویز می‌کند و وضعیت بیمار را با آزمایش‌های مختلف مانند اشعه ایکس یا بافت‌برداری ریه زیر‌نظر می‌گیرد.
- رتینوئیدها: رتینوئیدها در شکل‌های قرص، کرم، فوم، لوسیون و ژل در بازار در دسترس هستند. نقض مادرزادی از عوارض رتینوئیدهای خوراکی محسوب می‌شود؛ بنابراین، این داروها برای زنان باردار یا افرادی که می‌خواهند برای بارداری اقدام کنند، تجویز نمی‌شوند.
- سیکلوسپورین: پزشک معمولا این دارو را برای افراد مبتلا به انواع شدید پسوریازیس که داروهای دیگر نتوانسته‌اند علائم آن‌ها را کاهش دهند، تجویز می‌کند. ازآنجایی‌که این دارو می‌تواند سیستم ایمنی را سرکوب کند، می‌تواند به کلیه‌ها آسیب بزند و فشارخون را افزایش دهد.
- داروهای بیولوژیک: داروهای بیولوژیک مانند آدالیمومب، برودالوماب، اتانرسپت و آنتی‌گولیموماب می‌توانند بخش بیش‌فعال سیستم ایمنی افراد مبتلا به این بیماری را سرکوب کنند.
- داروهای غیربیولوژیک: داروهای غیربیولوژیک به داروهایی مانند توفاسیتینیب گفته می‌شود که در ساخت آن‌ها از ارگانیسم‌های زنده استفاده نشده است.
- مهارکننده‌های آنزیم: مهارکننده‌های آنزیم مانند آپرمیلاست و دوکراواسیتینیب از جدیدترین داروها برای درمان بیماری‌های التهابی طولانی‌مدت مانند پسوریازیس و آرتریت پسوریاتیک محسوب می‌شوند. این داروها از فعالیت آنزیم خاصی جلوگیری می‌کنند تا سرعت واکنش‌های ایجادکننده التهاب را کاهش دهند.
- تاپیناروف: از این کرم موضعی بدون استروئید می‌توانید روی همه بخش‌های بدن به جز چشم‌ها و واژن استفاده کنید.
برخی از پزشکان ممکن است نوردرمانی یا پووادرمانی را نیز برای درمان این بیماری تجویز کنند. در نوردرمانی، نور فرابنفش روی پوست شما تابانده می‌شود تا سرعت رشد سلول‌های پوست کاهش یابد. همچنین در پووادرمانی، دارویی به نام پسورالن را با نوع خاصی از نور فرابنفش ترکیب می‌شود.
جمع‌بندی
به خاطر داشته باشید که اگر اقدامی برای درمان بیماری خودایمنی پسوریازیس نکنید، با گذشت زمان بدتر خواهد شد و ممکن است به بیماری‌های خطرناکی مبتلا شوید. این بیماری غیرقابل‌درمان است؛ ولی، شما می‌توانید شدت علائم آن را با استفاده از کرم‌ها و پمادها و مصرف داروهای تجویزشده توسط پزشک کاهش دهید و زندگی سالم و شادی را داشته باشید. اگر به دنبال پزشکانی باتجربه و معتبر برای درمان این بیماری پوستی هستید، خوب است بدانید که شما می‌توانید یک صندلی در مطب یکی از آن‌ها در سایت صندلی رزرو کنید.
