زونا چیست و چه علائمی دارد؟

زونا بیماری است که براثر عفونت ویروسی در بدن ایجاد می‌شود. بثورات حاصله از این بیماری بسیار دردناک است و دقیقا از ویروس واریسلا زوستر که باعث بروز آبله مرغان می‌شود، فرد را درگیر می‌کند. هرچند افرادی که به این بیماری مبتلا می‌شوند ممکن است جانشان را از دست ندهند، اما در دوران ابتلا دردهای بسیار زیادی را متحمل می‌شوند که لازم است برای تسکین آنها و بهبود بیماری، اقدامات فوری صورت بگیرد. از این رو ما در این مقاله از سایت صندلی، برایتان توضیح می‌دهیم که بیماری زونا چیست و راه‌های تشخیص، درمان و پیشگیری به آن را نیز بیان می‌کنیم. پس حتما تا انتها از صندلی که برایتان رزرو کرده‌ایم، تکان نخورید.

علائم بیماری زونا

همانطور که در ابتدای مقاله توضیح دادیم، بیماری زونا براثر ویروس واریسلا ایجاد می‌شود. فرد پس از آنکه در دوره‌ای از زندگی خود به آبله مرغان مبتلا شود، بعد از بهبود بیماری، این ویروس تا سال‌ها در محل گره‌های ریشه پشتی سلول‌های عصبی که در ستون فقرات است، به صورت غیر فعال باقی می‌ماند. حال پس از چند سال ممکن است در همان فرد این ویروس فعال شود و علائم زیر در بخشی از بدن وی پدیدار شود که نشان‌دهنده این بیماری است:

• بروز بثورات قرمزرنگ که پس از چندروز از پدیدار شدن، دردناک می‌شوند.
• تاول‌هایی که داخل آنها مایع است و باز می‌شوند و سپس پوسته می‌شوند. این تاول‌ها نسبت به آبله مرغان خارش کمتر ولی درد بیشتری دارند.
• درد در تاول‌هایی که ایجاد شده است، این درد بسیار زیاد است و معمولا پزشک برای تسکین آن از مسکن‌ها کمک می‌گیرد.
• بی‌حسی
• سوزش
• گزگز
• حساسیت به لمس قسمتی از پوست یا بدن
• خارش پوست که درگیر ویروس شده است
• خستگی، تب، سردرد که این علائم شباهت زیادی به سرماخوردگی دارند و ممکن است فرد مبتلا ابتدا فکر کند که سرما خورده است.
• احساس ناراحتی به قرارگیری در نور و روشنایی

علل بروز زونا

زونا یا Shingles (شینگلز) که به هرپس زوستر هم معروف است، معمولا در فردی بروز پیدا می‌کند که قبلا (معمولا قبل از یک سالگی) مبتلا به ویروس آبله مرغان شده است. درواقع پس از مدتی که ممکن است سال‌ها طول بکشد، این ویروس به دلایل مختلفی فعال می‌شود. سرعت انتقال ویروس واریسلا زوستر بسیار زیاد است و اگر مراقب نباشید ممکن است از فردی که به آن مبتلا شده است بیماری را بگیرید.

پزشکان معتقد هستند که فرد پس از آنکه آبله مرغان گرفت، ویروس سال‌ها در سلول‌های عصبی ستون فقرات وی باقی می‌مانند و سپس فعال شده و فرد را به زونا مبتلا می‌کنند. اغلب مبتلایان افراد مسن هستند. هرچند هنوز هم علت دقیق فعال شدن ویروس در یک رشته عصبی خاص مشخص نشده است، با این حال موارد زیر ممکن است باعث فعال شدن ویروس و ابتلای فرد به زونا شود:

• در تماس بودن با فردی که به زونا یا آبله مرغان مبتلا شده است.
• صدمه دیدن که البته هر فردی که در ستون فقرات خود دچار آسیب شود، صددرصد مبتلا به این بیماری نمی‌شود.
• فشردگی ریشه‌های عصبی
• انجام عمل‌های جراحی در قسمت کمر و ستون فقرات
• پرتو درمانی که در سطوح ریشه‌های عصبی انجام شود که آسیب دیده‌اند.
• مبتلاشدن به بیماری‌های عفونی

عوارض بیماری زونا

شاید پس از مطالعه این مطلب تا به این قسمت، نگران ابتلا به زونا و همچنین عوارض پس از آن شده باشید. خوب است بدانید که اگر سیستم ایمنی بسیار قوی داشته باشید، خطر ابتلای شما به این بیماری کم است و جای نگرانی نیست؛ همچنین اگر به محض مشاهده علائم این بیماری، فورا به پزشک متخصص عفونی مراجعه کنید، روند درمان بهتر و سرعت آن بیشتر خواهد بود و خطرات جدی سلامت شما را تهدید نمی‌کند و عوارض کمتری را شاهد خواهید بود. در حالت کلی عوارض زونا عبارت‌اند از:

• متاسفانه ممکن است تا ماه‌ها یا حتی سال‌ها دردهای عصبی که به صورت دوره‌ای یا حتی دائمی هستند را تجربه کنید. دردهایی که شما آنها را به صورت سوزش، حساسیت پوستی و خارش تجربه می‌کنید.
• اگر فرد مبتلا به این بیماری، سیستم ایمنی بسیار ضعیفی داشته باشد مانند مبتلایان به سرطان پوست یا ایدز، ویروس در کل بدن و اعضای داخلی وی نفوذ کرده و آنها را درگیر می‌کند.
• تاول‌هایی که ایجاد می‌شود، ممکن است زود خوب نشوند و همین امر باعث شود که عفونت کنند. این اتفاق بسیار دردناک است و احتمال ابتلای بیمار به ذات‌الریه و التهاب مغزی افزایش می‌یابد.
• فردی که به واسطه درمان بیماری مجبور به شیمی درمانی، پرتو درمانی یا استفاده از استروییدها و دارهای پیوند عضو هستند، نسبت به سایرین باید مراقبت بسیار بیشتری انجام دهد تا درگیر ویروس نشوند؛ زیرا عوارض بسیار شدیدتری را متحمل خواهند شد.
• بانوان باردار نسبت به سایرین کمتر احتمال دارد به زونا مبتلا شوند؛ البته اگر قبلا آبله مرغان نگرفته‌اند و واکسن مخصوص این ویروس هم دریافت نکرده‌اند، احتمال ابتلا به بیماری زونا در آنها پررنگ می‌شود. پس حتما مراقب باشند زیرا در صورت ابتلا، نوزادشان ممکن است دچار نقص مادرزادی شود.
• ممکن است دچار درد یا بثورات چشمی شوید که احتمال آسیب‌دیدن دائمی چشم‌ها براثر درمان نشدن سریع، وجود دارد.
• برخی موارد بیمارانی مشاهده شده‌اند که شنوایی خود را از دست داده‌اند یا دردی بسیار شدید در یک گوش خود احساس کردند.
• ممکن است فرد بیمار حس چشایی خود را از دست دهد که به دلیل سندرم رامسی هانت است که باید خیلی سریع درمان شود.
• برخی از بیماران دچار سرگیجه می‌شوند.
• عفونت باکتریایی، ورم کردن و داغ شدن بخشی از پوست که ویروس آن را درگیر کرده است.

پیشگیری از بروز بیماری زونا

همیشه گفته‌اند و شنیده‌ایم که پیشگیری از بروز بیماری بسیار بهتر و راحت‌تر از درمان آن است و مطلع شدن از دردها و عوارضی که زونا ایجاد می‌کند باعث می‌شود که اگر دچار آبله مرغان در کودکی نشده‌ایم یا شرایط ابتلا به این ویروس را داریم، نگران شویم و بخواهید بدانیم که چطور می‌شود از این ابتلا به این ویروس پیشگیری کرد. یکی از بهترین راه‌های پیشگیری، زدن واکسن ویروس واریسلا زوستر است که معمولا باید به تجویز پزشک متخصص عفونی باشد. تمامی کودکان بهتر است که دو دوز واکسن آبله مرغان و بزرگسالانی هم که هرگز مبتلا به آبله مرغان نشده‌اند این واکسن را پس از ۵۰ سالگی دریافت کنند. درواقع ایمن‌سازی در برابر واریسلا انجام می‌شود که درصد ابتلا به این ویروس را بسیار کاهش می‌دهد.

عوامل افزایش ابتلا به زونا

معمولا مواردی که در قسمت دلایل بروز زونا توضیح دادیم، خطر ابتلای افراد به این بیماری را افزایش می‌دهد. اما در حالت کلی موارد زیر ممکن است باعث افزایش ابتلا به این بیماری شود:

• معمولا افرادی که بیشتر از ۶۰ سال دارند و در سنین کودکی قبلا به آبله مرغان مبتلا شده‌اند، ۱۰ برابر بیشتر از سایرین ممکن است به این بیماری مبتلا شوند.
• فشارهای عصبی نیز از عوامل تشدیدکننده در ابتلا به این ویروس هستند.
• اگر فردی در سنین جوانی آبله مرغان گرفته باشد، احتمال کمتری دارد که زونا بگیرد چون سیستم ایمنی بدن او در مقابل این ویروس مقاوم شده است.
• داروهای کورتون و داروهای شیمی درمانی هم باعث کاهش سیستم ایمنی بدن می‌شود و افرادی که آنها را مصرف می‌کنند، درخطر ابتلا به این بیماری هستند.
• سالمندان هم به دلیل ضعیف‌بودن سیستم ایمنی بدنشان باید شرایط زندگی خوبی داشته باشند؛ خوابشان کافی باشد، در محیطی آرام و بدون استرس زندگی کنند. در غیر اینصورت خطر ابتلایشان به این بیماری افزایش می‌یابد.

نحوه تشیص بیماری زونا

هرزمان لکه‌های قرمزرنگ یا تاول‌هایی روی پوستتان دیدید، می‌توانید آن را نشانه زونا بدانید. خصوصا اگر دردناک باشند. پس حتما فورا به پزشک متخصص عفونی مراجعه کنید.

• معمولا پزشک متخصص عفونی با مشاهده بثوراتی که روی پوست وجود دارد، بیماری را تشخیص می‌دهد.
• در برخی موارد، پزشک، آزمایش خون تجویز می‌کند.
• ممکن است عکسبرداری برای تشخیص درست و به‌موقع بیماری درخواست شود.
• پزشک ممکن است برای اطمینان از ابتلا به این بیماری، برای فرد بیمار نمونه‌برداری انجام دهد تا مایع تاول‌ها را بررسی کنند.

نحوه درمان بیماری زونا

اگر شما یا اطرافیانتان به بیماری زونا مبتلا شدید، پس از مراجعه به پزشک متخصص عفونی که باید در سریع‌ترین زمان ممکن و پس از مشاهده علائم بیماری اتفاق بیفتد، روند درمان شروع می‌شود. هرچند دارویی که فقط مختص درمان آن تولید شده باشد وجود ندارد، ولی پزشک درشرایطی که نیاز باشد و البته بیمار به موقع به وی مراجعه کرده باشد، ممکن است داروهای زیر را برای درمان وی تجویز کند:

•  داروهای ضد ویروسی از جمله آسیکلوویر، فامسیکلوویر، والاسیکلوویر، داروهای ضددرد؛
• داروهای مسکن و ضدالتهاب مانند استامینوفن، ایبوپروفن، ناپروکسن؛
• داروهای آنتی بیوتیک برای کاهش عفونت و از بین بردن آنها؛
• در صورت ابتلای فرد به افسردگی، داروهای ضد افسردگی تجویز می‌شود.
• داروهای ضد جوش

درمان‌های خانگی هم برای بهبود علائم بیماری و درمان آن موثر هستند که عبارت‌اند از:

• استفاده از بخور خاک شیر برای قسمت‌هایی از پوست که درگیر ویروس شده است.
• استفاده از کمپرس سرد در قسمت‌هایی از سطح پوست که دچار التهاب و تاول شده است.
• مصرف میوه‌هایی با طبع خنک مانند هندوانه، خیار و پرهیز از خوراکی‌هایی با طبع گرم
• مالیدن عسل در قسمتی از پوست که درگیر ویروس شده است و شستن آن پس از ۱۵ دقیقه با آب ولرم
• برخی هم مصرف سیر، چای سبز و نعناع و روغن بابونه را به صورت پماد در قسمت‌هایی از بدن که درگیر ویروس زونا شده است، پیشنهاد می‌دهند.

مراجعه به پزشک هنگام بروز زونا

همانطور که قبلا هم در این مقاله تاکید کردیم، حتما پس از مشاهده اولین علائم ابتلا به زونا، فورا به پزشک متخصص عفونی مراجعه کنید تا زودتر روند درمان را شروع و داروهایی که برای بهبود بیماری شما لازم است، تجویز کند. شما هم باید به‌دقت به نکاتی که پزشکتان می‌گویند گوش کنید و آنها را انجام دهید تا بیماری هرچه سریع‌تر بهبود یابد. همچنین می‌توانید برای دریافت نوبت از بهترین دکتر متخصص عفونی جهت درمان زونا به سایت صندلی مراجعه کنید و از پزشک متخصص برای خودتان وقت بگیرید.

جمع‌بندی

در این مطلب از صندلی به طور کامل توضیح دادیم که زونا چیست و روش‌های درمان، تشخیص، عوارض ابتلا به بیماری و نشانه‌های بیماری را معرفی کردیم. امیدواریم که این مطلب برای شما مفید بوده باشد.